Edukacja w powiecie radomszczańskim

podrozdział pracy licencjackiej

Powiat radomszczański charakteryzuje się niskim poziomem wykształcenia mieszkańców. Ponad połowa ludności posiada wykształcenie podstawowe (41%) i niepełne podstawowe (9,5%). Największą grupę stanowią osoby z wykształceniem średnim, bo aż 43,9%. Najmniejszy odsetek stanowią osoby z wykształceniem policealnym (1,8%) i wyższym (3,8%).[1]

 W powiecie radomszczańskim istnieje ogółem 53 szkół podstawowych i 393 oddziałów (klas). Uczęszcza do nich ponad 10.000 uczniów, czyli na jeden oddział przypada średnio 20 uczniów. W roku szkolnym 2001/2002 po raz pierwszy zaistniały pełne trzyklasowe gimnazja. W powiecie jest łącznie 17 szkół gimnazjalnych, w tym 93 oddziały, w których uczy się 3.482 uczniów. Tak więc na jeden oddział szkoły gimnazjalnej przypada średnio 37 uczniów.

Władze oświatowe dążą do upowszechnienia średniego i wyższego wykształcenia, wyrównania szans edukacyjnych i zmian szkolnych programów nauczania. Zwiększyć się powinna liczba uczniów w liceach. Sytuację taką wymusza rynek pracy, gdyż połowę spośród bezrobotnych absolwentów stanowią absolwenci średnich szkół zawodowych. W aktualnej sytuacji gospodarczej (ubóstwo społeczeństwa) ważnym czynnikiem zwiększającym odsetek osób z wyższym wykształceniem będzie obniżenie kosztów kształcenie ponoszonych przez kształcących się.

Na terenie powiatu działa 14 przedszkoli, w tym przedszkole specjalne oraz 1 żłobek. W Radomsku istnieje także od 1974 r. Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia. Obecnie na terenie powiatu istnieją dwie bursy szkolne w Radomsku oraz internaty w: Dobryszycach, Kamieńsku, Przedborzu i Strzałkowie, w których jest dostępnych łącznie 670 miejsc. W 2000 roku liczba korzystających z wolnych miejsc wynosiła 364 osoby. Bursa Szkolna Nr.1 w Radomsku posiada 168 wolnych miejsc noclegowych.

Na terenie powiatu istnieje także utworzony w 1971r. Specjalistyczny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy-placówka przeznaczona dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym, Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna oraz Zespół Placówek Oświatowo Wychowawczych.

Edukacja w powiecie radomszczańskim odgrywa kluczową rolę w rozwoju lokalnej społeczności i kształtowaniu przyszłych pokoleń. Powiat ten, położony w centralnej Polsce, w województwie łódzkim, ma bogatą historię i tradycje edukacyjne, które sięgają wiele lat wstecz. Rozbudowana infrastruktura edukacyjna, zaangażowanie władz lokalnych oraz liczne inicjatywy i programy wspierające rozwój młodzieży sprawiają, że system edukacyjny w tym regionie jest dobrze zorganizowany i dynamicznie się rozwija.

Na terenie powiatu radomszczańskiego znajduje się wiele placówek edukacyjnych, w tym przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły średnie, a także placówki oświatowe kształcące dorosłych. Każdy z tych szczebli edukacyjnych ma swoje specyficzne wyzwania i cele, które są realizowane przez wykwalifikowaną kadrę pedagogiczną. Przedszkola w powiecie radomszczańskim zapewniają dzieciom opiekę oraz wstępne przygotowanie do nauki szkolnej poprzez różnorodne zajęcia rozwijające umiejętności społeczne, emocjonalne i intelektualne. Placówki te kładą duży nacisk na integrację społeczną oraz indywidualne podejście do każdego dziecka, co pozwala na stworzenie przyjaznego i bezpiecznego środowiska do nauki i zabawy.

Szkoły podstawowe w powiecie radomszczańskim oferują szeroki zakres programów nauczania, które są dostosowane do potrzeb i możliwości uczniów. Nauczyciele korzystają z nowoczesnych metod dydaktycznych, które angażują uczniów i wspierają ich wszechstronny rozwój. Ważnym elementem edukacji na tym etapie jest również współpraca z rodzicami, którzy aktywnie uczestniczą w życiu szkoły i wspierają swoje dzieci w procesie nauki. W ramach szkół podstawowych realizowane są także liczne projekty i inicjatywy, które mają na celu rozwijanie zainteresowań i talentów uczniów, np. zajęcia pozalekcyjne, konkursy, warsztaty czy wycieczki edukacyjne.

Gimnazja, mimo że w ostatnich latach zostały zlikwidowane w ramach reformy systemu oświaty, przez wiele lat odgrywały istotną rolę w edukacji młodzieży w powiecie radomszczańskim. Placówki te oferowały uczniom możliwość pogłębiania wiedzy z różnych dziedzin oraz rozwijania umiejętności społecznych i zawodowych. Reforma edukacji wprowadziła jednak zmiany, które miały na celu dostosowanie systemu oświaty do współczesnych wymagań i wyzwań.

Szkoły średnie w powiecie radomszczańskim, takie jak licea ogólnokształcące, technika oraz szkoły branżowe, przygotowują uczniów do dalszej edukacji lub wejścia na rynek pracy. Licea ogólnokształcące oferują programy nauczania umożliwiające uczniom zdobycie wszechstronnej wiedzy, a także przygotowanie do egzaminu maturalnego, który otwiera drzwi do kontynuowania nauki na wyższych uczelniach. Technika i szkoły branżowe natomiast kładą większy nacisk na kształcenie zawodowe, oferując uczniom możliwość zdobycia konkretnych umiejętności i kwalifikacji, które są cenione na rynku pracy. Współpraca z lokalnymi przedsiębiorcami oraz organizacjami umożliwia uczniom odbywanie praktyk zawodowych, co z kolei zwiększa ich szanse na znalezienie zatrudnienia po ukończeniu szkoły.

Powiat radomszczański może również poszczycić się licznymi placówkami edukacyjnymi dla dorosłych, które oferują różnorodne kursy i szkolenia, pozwalające na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i rozwijanie nowych umiejętności. W ramach tych placówek funkcjonują m.in. centra kształcenia ustawicznego, które oferują kursy językowe, komputerowe, a także specjalistyczne szkolenia zawodowe. Dzięki takim inicjatywom mieszkańcy powiatu mają możliwość nieustannego rozwoju i dostosowywania się do zmieniających się wymagań rynku pracy.

Władze powiatu radomszczańskiego oraz lokalne samorządy aktywnie wspierają rozwój edukacji na swoim terenie poprzez różnorodne programy i inicjatywy. Inwestycje w infrastrukturę edukacyjną, takie jak modernizacja szkół, budowa nowych placówek czy wyposażenie sal lekcyjnych w nowoczesny sprzęt dydaktyczny, są priorytetem dla władz lokalnych. Ponadto, władze powiatu organizują liczne konkursy, festiwale naukowe oraz projekty edukacyjne, które mają na celu promowanie nauki i rozwijanie pasji wśród uczniów. Ważnym elementem wsparcia edukacji są również stypendia i nagrody dla wyróżniających się uczniów oraz programy wsparcia finansowego dla uczniów z rodzin o niższych dochodach.

Warto również zaznaczyć, że powiat radomszczański aktywnie współpracuje z różnymi instytucjami i organizacjami, które wspierają rozwój edukacji na swoim terenie. Współpraca z wyższymi uczelniami, instytucjami badawczymi, organizacjami pozarządowymi oraz przedsiębiorcami pozwala na realizację wielu ciekawych projektów edukacyjnych, które przyczyniają się do podnoszenia jakości nauczania oraz rozwijania zainteresowań i talentów uczniów.

Edukacja w powiecie radomszczańskim jest dobrze zorganizowana i dynamicznie rozwijająca się. Dzięki zaangażowaniu władz lokalnych, wykwalifikowanej kadrze pedagogicznej oraz współpracy z różnymi instytucjami i organizacjami, uczniowie mają możliwość zdobywania wszechstronnej wiedzy oraz rozwijania swoich umiejętności i talentów. Inwestycje w infrastrukturę edukacyjną oraz liczne programy i inicjatywy wspierające rozwój młodzieży sprawiają, że system edukacyjny w powiecie radomszczańskim jest nowoczesny i dostosowany do współczesnych wymagań i wyzwań.


[1] Powiatu Radomszczańskiego „Raport o stanie Powiatu Radomszczańskiego”, op. cit., s. 47.

5/5 - (1 głosów)

Szkolnictwo prywatne w Polsce

„Edukacja została zmuszona do odrzucania tego, co niegodne kultywowania, została zmuszona do refleksji nad światem i jego przyszłością. W obawie o jutro pojawiły się szkoły prywatne zwane też edukacją alternatywną”[1].

Szkolnictwo prywatne w Polsce to temat, który zyskuje coraz większą popularność w debacie publicznej. Wraz ze wzrostem świadomości edukacyjnej rodziców i ich chęci zapewnienia dzieciom jak najlepszego startu w dorosłe życie, szkoły prywatne stają się realną alternatywą dla systemu publicznego. W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, szkolnictwo prywatne ma swoje specyficzne cechy, wyzwania i korzyści, które warto przeanalizować.

Na początek warto przyjrzeć się historii szkół prywatnych w Polsce. Po II wojnie światowej w Polsce, jak i w innych krajach bloku wschodniego, szkolnictwo było w pełni kontrolowane przez państwo. Dopiero po upadku komunizmu w 1989 roku rozpoczęła się era przemian w polskiej edukacji. Pojawiły się pierwsze szkoły prywatne, które zaczęły oferować alternatywę dla systemu państwowego. Na początku były to głównie szkoły podstawowe, ale z czasem oferta rozszerzyła się o szkoły średnie i przedszkola.

24 grudnia 1989 roku Naczelny Sąd Administracyjny orzekł prawo dziecka do korzystania ze szkolnictwa niepublicznego. Zainteresowanie społeczeństwa spowodowało, że zaczęto zakładać szkoły niepubliczne, jako alternatywne dla szkoły masowej. Należy sądzić, że na początku alternatywność tych szkół wyrażała głównie element opozycji, czy wręcz negacji wobec zunifikowanych szkół państwowych i programów tworzonych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Był to zdecydowany wyraz braku akceptacji określonych środowisk na: jednolitość i sztywność systemu szkolnego, brak podmiotowych relacji, zachwianie proporcji między osiąganiem celów dydaktycznych i wychowawczych. Obok tego, że tworzeniu szkół niepublicznych towarzyszyła głęboka wiara w uzdrowienie polskiej edukacji, silnym czynnikiem sprawczym tego ruchu był element protestu i sprzeciwu. Wyznaczył on pierwsze cele i założenia innego niż dotychczas szkolnictwa. Cele te, które były wyrazem negacji dla określonych elementów krytykowanego systemu, stanowiły wyraz postawy “od czegoś”, a nie “ku czemuś”. Jednak po pierwszym etapie fascynacji, organizatorzy szkół niepublicznych szybko stanęli przed podstawowymi problemami: jak formułować cele pozytywne?, ku czemu zmierzać?, jakie wartości realizować w konkretnych warunkach środowiskowych, osobowych czy psychologicznych? Szkolnictwo alternatywne otrzymało daleko idącą odrębność programową.

Przede wszystkim szkoła niepubliczna nie musiała stosować programów dopuszczonych do użytku szkolne go przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Zatem nauczyciele mieli znaczną swobodę w wyborze programu nauczania. Niepubliczne szkoły podstawowe ubiegające się o uzyskanie uprawnień szkoły publicznej są zobowiązane (zgodnie z art. 7 ustawy o systemie oświaty) realizować programy nauczania, zawierające podstawy programowe przedmiotów obowiązkowych. Szkoła niepubliczna nie jest zobligowana do stosowania ramowego planu nauczania, ustalonego przez MEN. Plan ten jest ustalany przez dyrektora placówki. Powinien on określać tygodniowy wymiar godzin, przeznaczonych na poszczególne przedmioty. Ustalony na podstawie planu nauczania tygodniowy rozkład zajęć uczniów powinien uwzględniać zasady higieny pracy umysłowej, a głównie zasadę równomiernego rozłożenia zajęć w każdym dniu oraz nie łączenia w kilkugodzinne jednostki lekcyjne zajęć z tego samego przedmiotu, chyba, że wymaga tego program danego przedmiotu. Obok zniesienia sztywnego korzystania z programów szkolnych innymi zaletami szkoły niepublicznej są: odejście od oceny klasycznej na rzecz oceny opisowej, ścisła korelacja poszczególnych przedmiotów między sobą, dążenie do zachowań partnerskich w układzie uczniowie – nauczyciele – rodzice, przewaga toku poszukującego w nauczaniu (samodzielne dochodzenie do wiedzy przez uczniów). Jednocześnie szkoły prywatne obarczone zostały ogromem przepisów – nakazów i zakazów. Jak powiedział profesor Aleksander Nalaskowski na jednym ze swych wykładów: „Urzędnicy stworzyli taką ilość przepisów dotyczących szkół niepublicznych, że nawet nie mieli czasu, aby je przeczytać, a co dopiero zrozumieć”.

Fakt, że szkoły prywatne „zaczęły rodzić się, jak grzyby po deszczu po wielkiej reformie ustrojowej roku ’89”, nie oznacza, że były to pierwsze szkoły prywatne w Polsce, jak rozpisywały się o tym fakcie media.[2] Szkoły te nazwano szkołami społecznymi. Odpowiedź na pytanie: dlaczego? jest bardzo prosta. Prywatne kojarzy się ze słowem prywaciarze a prywaciarze z kolei z czymś pośrednim między bandytami a złodziejami. Natomiast społeczne – z czymś społecznie akceptowanym, stworzonym przez ludzi dla ludzi : „tym czasem razem z liczbą nowych szkół rosła liczba ich zaprzysiężonych wrogów. Ludzi, którzy chronieni swym kumoterstwem, nieudolnością i asekuranctwem nigdy by się nie odważyli na robienie szkoły na własny użytek (…). Rzesza nieżyczliwych, rozpowszechniających pomówienia i plotki wciąż rośnie”[3].

Tak więc szkolnictwo prywatne stało się alternatywą dla szkoły państwowej. Edukacja alternatywna zrodziła koncepcje oświatowe, opozycyjne wobec tradycyjnych, powszechnie uznawanych projektów, czyli nastawione głównie na zmiany o charakterze całościowym i mające cechy odmienne i oryginalne (Por. M. Feiner, 1995, Nalaskowski, 1992, 1994). „Edukacja alternatywna jest zjawiskiem ponadnarodowym, występującym nieomal we wszystkich krajach o ustroju demokratycznym, gdzie istnieje prawo do pluralizmu i tolerancji oraz programowa otwartość społeczeństwa na odmienność, elastyczność i spontaniczność działania”[4].

Edukacja alternatywna daje możliwość wyboru – wyboru między co najmniej dwiema możliwościami. Innymi słowy, edukacja ta jest dwuwariantowa i stwarza odmienność typu: albo – albo, to lub tamto i jest edukacją wyborów pomiędzy różnymi, ale wzajemnie się wykluczającymi ofertami. Można zatem mówić o takich alternatywach w kształceniu, jak: kształcenie publiczne i niepubliczne, tradycyjne i innowacyjne oraz adaptacyjne i emancypacyjne, autorytarne i antyautorytarne, dyrektywne i niedyrektywne, pedagogika i antypedagogika. Na poziomie etymologicznego wyjaśnienia pojęcia „edukacja alternatywna” spotykamy liczne kontrowersje. Przymiotnik alternatywna budzi skojarzenia z czymś niepewnym, kontrkulturowym, niesprawdzonym, marginalnym, odrębnym, niekonwencjonalnym, nienaukowym. Tymczasem dzieje pedagogiki, rzeczywistość edukacyjna i teoria pedagogiczna całkowicie przeczą takiej interpretacji.[5]

Sięgając do leksykonu czy słownika pedagogicznego, przekonujemy się, że edukacja alternatywna oznacza “taki typ kształcenia czy wychowania, który jest w jaki szczególny sposób odmienny od powszechnie oferowanego przez instytucje oświatowe”[6].

Stąd też szkoły alternatywne są określane również mianem szkół: wolnych, otwartych, niezależnych, nietradycyjnych, prywatnych, innowacyjnych, doświadczalnych (eksperymentalnych), szkół reform, itp. W międzynarodowym słowniku pedagogicznym UNESCO przez edukację alternatywną [alternative education] rozumie się “ruch lub kształcenie oferujące alternatywne wobec tradycyjnego, instytucjonalnego podejście, które odrzuca koncepcję formalnego kształcenia”[7].

Natomiast brytyjski słownik terminów pedagogicznych przez alternatywne kształcenie [alternative schooling] rozumie “takie kształcenie szkolne, które różni się od kształcenia proponowanego przez państwo lub inne tradycyjne instytucje; szkoły alternatywne są zazwyczaj (czasami bezwzględnie) związane z radykalnymi koncepcjami kształcenia jak np. odrzucenie formalnej podstawy programowej czy formalnych metod nauczania”[8].

Termin szkoły alternatywne – rozpatrywać można w szerokim i wąskim znaczeniu. Zgodnie z tym pierwszym przez szkoły alternatywne rozumie się “te wszystkie szkoły, które mają nadzieję zredukować rzeczywiste lub domniemane wady szkolnictwa publicznego”[9] natomiast w wąskim zakresie to pojęcie oznacza te wszystkie niezależne szkoły alternatywne, szkoły oporu: szkoły otwarte, szkoły wolne, szkoły wspólnotowe, szkoły wielokulturowe, których konstytuowane zasady bazują na teorii i praktyce dobrowolności, samostanowienia, zadowolenia i wyobraźni. J. Pruch przez szkoły alternatywne rozumie “wszelkie typu szkół – prywatne i państwowe, które mają jedną podstawowa cechę: odbiegają od głównego prądu standardowych (powszechnych, normalnych, zwyczajnych) szkół danego systemu oświatowego. Odmienność ta może wynikać z innych sposobów organizacji nauczania czy życia dzieci w szkole, z innych struktur programowych (zmian w zakresie treści kształcenia), z innych parametrów środowiska kształcenia (np. inne architektoniczne urządzenia klas czy wygląd szkół), z innych sposobów oceniania nauki uczniów, innych relacji między szkołą, rodzicami i środowiskiem lokalnym”[10].

Z końcem lat osiemdziesiątych nastał koniec edukacji adaptacyjnej, pełniącej funkcje służebne wobec państwa. Szansę na poprawę sytuacji upatrywano w szkolnictwie niepublicznym. Szkoły takie zaczęły powstawać po wielu latach bezwzględnego podporządkowania państwu systemu szkolnictwa. Warunkiem ich utworzenia było odebranie państwu monopolu w organizacji szkół. W 1988 roku powstało Społeczne Towarzystwo Oświatowe, które rozpoczęło zakładanie niezależnych od państwa placówek edukacyjnych. W ramach STO została opracowana tzw. Deklaracja Programowa, która stanowiła raczej opis luźnych propozycji, nie składających się na spójny program. “Nie proponujemy żadnych rewolucyjnych rozwiązań. Mała grupa uczniów, osobisty kontakt między dzieckiem a wychowawcą, rozwój zdolności twórczych, zachęcanie do samodzielnego zdobywania wiedzy, dbałość o zdrowie i rozwój fizyczny, szacunek dla ucznia, zapewnienie mu poczucia bezpieczeństwa, akceptacji i radości życia – te wymagania są znane i bezdyskusyjne. Szkoły powinny być małe, wtopione w lokalną społeczność i poddane nadzorowi rodziców”[11].

Szkoły prywatne różnią się od publicznych przede wszystkim sposobem finansowania. Utrzymują się głównie z czesnego płaconego przez rodziców, choć mogą również korzystać z dotacji państwowych, o ile spełniają określone warunki. Wysokość czesnego bywa różna i zależy od wielu czynników, takich jak lokalizacja szkoły, jej renoma, oferowane programy edukacyjne czy dodatkowe zajęcia. Czesne w renomowanych szkołach prywatnych w dużych miastach może sięgać kilku tysięcy złotych miesięcznie, co sprawia, że edukacja w takich placówkach jest dostępna głównie dla rodzin o wyższych dochodach.

Jednym z głównych atutów szkół prywatnych jest indywidualne podejście do ucznia. Mniejsze klasy pozwalają nauczycielom na lepsze poznanie swoich podopiecznych i dostosowanie metod nauczania do ich potrzeb. W wielu szkołach prywatnych stosuje się nowoczesne metody dydaktyczne, które kładą nacisk na rozwijanie kreatywności, krytycznego myślenia i umiejętności praktycznych. Warto również wspomnieć o bogatej ofercie zajęć dodatkowych, takich jak języki obce, sporty, zajęcia artystyczne czy programy wymiany międzynarodowej, które są często dostępne w szkołach prywatnych.

Kolejnym istotnym aspektem jest wysoki poziom nauczania i wyniki uczniów. Szkoły prywatne często mogą pochwalić się wysokimi wynikami swoich uczniów na egzaminach końcowych i w konkursach przedmiotowych. Wynika to zarówno z lepszego przygotowania nauczycieli, jak i z większej motywacji uczniów, którzy często mają bardziej sprzyjające warunki do nauki. Dodatkowo, wielu rodziców decyduje się na szkoły prywatne ze względu na bezpieczeństwo i komfort psychiczny swoich dzieci. W takich placówkach rzadziej dochodzi do problemów z przemocą czy bullyingiem, co jest wynikiem zarówno mniejszych klas, jak i bardziej rygorystycznych standardów dotyczących zachowania.

Nie można jednak zapomnieć o wyzwaniach, przed którymi stoją szkoły prywatne w Polsce. Jednym z nich jest konieczność konkurowania z systemem publicznym, który mimo swoich problemów wciąż pozostaje głównym dostawcą edukacji w kraju. Szkoły prywatne muszą ciągle dbać o swoją jakość i innowacyjność, aby przyciągać uczniów i utrzymywać swoją pozycję na rynku. Kolejnym wyzwaniem jest zapewnienie równego dostępu do edukacji dla wszystkich dzieci, niezależnie od statusu materialnego ich rodzin. W tym kontekście ważną rolę odgrywają programy stypendialne i pomoc finansowa dla uczniów z mniej zamożnych rodzin.

Ważnym elementem szkolnictwa prywatnego jest również jego wpływ na system publiczny. Szkoły prywatne często wprowadzają innowacje, które później są adaptowane przez szkoły publiczne. Mogą również stanowić konkurencję, która mobilizuje placówki publiczne do podnoszenia standardów nauczania. Niemniej jednak, istnieje również ryzyko, że rozwój szkolnictwa prywatnego może prowadzić do dalszego pogłębiania nierówności w dostępie do wysokiej jakości edukacji.

Podsumowując, szkolnictwo prywatne w Polsce jest dynamicznie rozwijającym się segmentem edukacji, który oferuje wiele korzyści, ale także stawia przed rodzicami, uczniami i samymi placówkami szereg wyzwań. Wybór między szkołą publiczną a prywatną zależy od wielu czynników, takich jak możliwości finansowe, oczekiwania edukacyjne, a także indywidualne potrzeby i predyspozycje dziecka. Ważne jest, aby decyzja ta była dobrze przemyślana i oparta na rzetelnych informacjach, które pozwolą zapewnić dziecku jak najlepsze warunki do rozwoju i nauki.

ciąg dalszy tej pracy licencjackiej nastąpi


[1] A. Nalaskowski, Przeciwko edukacji sentymentalnej, Toruń, 1994, s. 7.

[2] A. Nalaskowski, Przeciwko edukacji sentymentalnej, Toruń, 1994, s. 7.

[3] A. Nalaskowski, Przeciwko edukacji sentymentalnej, Toruń, 1994, s. 16.

[4] B. Sack, E. Iwańska, Poziom aspiracji edukacyjno – zawodowych uczniów szkół niepublicznych, w: Edukacyjne dyskursy, nr 12/99.

[5] B. Śliwierski , Edukacja alternatywna. Dylematy teorii i praktyki, Kraków, 1992, s. 206.

[6] B. Śliwierski , Edukacja alternatywna. Dylematy teorii i praktyki, Kraków, 1992, s. 207.

[7] B. Śliwierski , Edukacja alternatywna. Dylematy teorii i praktyki, Kraków, 1992, s. 207.

[8] B. Śliwierski , Edukacja alternatywna. Dylematy teorii i praktyki, Kraków, 1992, s. 207.

[9] B. Śliwierski , Edukacja alternatywna. Dylematy teorii i praktyki, Kraków, 1992, s.. 207.

[10] B. Śliwierski , Edukacja alternatywna. Dylematy teorii i praktyki, Kraków, 1992, s. 207.

[11] J. Jung – Miklaszewska, D. Rusakowska, Szkoły społeczne in statu nascendi, Warszawa, 1995, s. 141-142.

5/5 - (1 głosów)

Aspiracje życiowe młodzieży, jako problem edukacyjny

Wiek szkolny, okres dorastania to ważny etap w życiu każdego człowieka. Młodzieńcze pragnienia, dążenia i aspiracje nadają kształt jego dorosłemu życiu. Stawiane wtedy cele i formułowane plany życiowe decydują o jego przyszłości. Aspiracje i plany życiowe ściśle się ze sobą wiążą oraz wzajemnie warunkują. Decydują one w znacznej mierze o motywacji do nauki, o powodzeniu szkolnym ucznia, skłaniają do podejmowania różnorodnych form aktywności, do wysiłku i systematyczności, w rezultacie pobudzają do rozwoju. Aspiracje są jednym z ważnych składników osobowości.[1]

Okres dorastania to również krystalizacja tożsamości. Jest to czas intensywnego poznawania siebie, poszukiwań sensu własnego istnienia i swojej roli w życiu. U „progu dorosłości” jednostka teoretycznie posiada nieograniczony wachlarz możliwości dla dokonania właściwego wyboru, aby w pełni i w sposób satysfakcjonujący zrealizować swój potencjał rozwojowy. Jednak oczywistym tego warunkiem jest rozeznanie we własnych możliwościach i zdolnościach. [2]

Aspiracje życiowe młodzieży stanowią jeden z kluczowych aspektów kształtowania ich przyszłości oraz integralny element systemu edukacyjnego. Temat ten jest istotny nie tylko z perspektywy jednostkowej, ale również społecznej i ekonomicznej. Aspiracje młodzieży wpływają na ich motywację, zaangażowanie w naukę oraz decyzje dotyczące dalszej ścieżki edukacyjnej i zawodowej. W związku z tym, zrozumienie i wspieranie tych aspiracji jest ważnym zadaniem dla nauczycieli, rodziców oraz decydentów politycznych.

Współczesna młodzież żyje w dynamicznie zmieniającym się świecie, gdzie rozwój technologiczny, globalizacja i zmiany społeczne wpływają na ich postrzeganie przyszłości. Aspiracje życiowe młodych ludzi są kształtowane przez szereg czynników, w tym środowisko rodzinne, szkołę, media oraz rówieśników. Rodzice często mają znaczący wpływ na aspiracje swoich dzieci, promując pewne wartości i cele życiowe. Szkoła, jako instytucja edukacyjna, odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu aspiracji młodzieży poprzez programy nauczania, doradztwo zawodowe oraz wsparcie emocjonalne.

Jednym z głównych problemów związanych z aspiracjami młodzieży jest rozbieżność między ich marzeniami a rzeczywistością. Wiele młodych osób ma ambitne plany dotyczące swojej przyszłości, jednak nie zawsze posiadają one odpowiednie narzędzia, umiejętności czy wsparcie, aby je zrealizować. Ta rozbieżność może prowadzić do frustracji, spadku motywacji oraz poczucia beznadziei. W tym kontekście, kluczową rolę odgrywają nauczyciele i doradcy zawodowi, którzy mogą pomóc młodzieży realistycznie ocenić swoje możliwości oraz wyznaczyć osiągalne cele.

System edukacyjny często nie nadąża za potrzebami i aspiracjami młodzieży. Tradycyjne programy nauczania, skupiające się głównie na przekazywaniu wiedzy teoretycznej, nie zawsze odpowiadają oczekiwaniom młodych ludzi, którzy pragną zdobywać praktyczne umiejętności i doświadczenia. W związku z tym, konieczne jest wprowadzenie bardziej elastycznych i zróżnicowanych form edukacji, które będą odpowiadać na zróżnicowane potrzeby i aspiracje uczniów. Możliwość wyboru różnych ścieżek edukacyjnych, programy praktyk zawodowych oraz współpraca szkół z przedsiębiorstwami mogą przyczynić się do lepszego przygotowania młodzieży do przyszłych wyzwań zawodowych.

Innym istotnym aspektem jest równość szans w dostępie do edukacji i realizacji aspiracji życiowych. Nierówności społeczne, ekonomiczne i kulturowe mogą znacząco wpływać na możliwości młodzieży w osiąganiu swoich celów. Dzieci z rodzin o niższym statusie ekonomicznym często mają ograniczony dostęp do wysokiej jakości edukacji, co utrudnia im realizację ambitnych planów zawodowych. W związku z tym, konieczne jest wprowadzenie polityk i programów, które będą wspierać młodzież z różnych środowisk społecznych, zapewniając im równy dostęp do edukacji oraz wsparcia w realizacji ich aspiracji.

Ważnym elementem w kształtowaniu aspiracji młodzieży jest również rola mediów i kultury popularnej. Obrazy sukcesu, kariery i szczęścia prezentowane w mediach mogą wpływać na wyobrażenia młodych ludzi o ich przyszłości. Często jednak, przedstawiane wzorce są nierealistyczne i trudne do osiągnięcia, co może prowadzić do poczucia niespełnienia i rozczarowania. W związku z tym, media powinny dążyć do promowania bardziej realistycznych i zróżnicowanych wzorców sukcesu, które będą inspirować młodzież do dążenia do swoich celów, jednocześnie uwzględniając ich indywidualne możliwości i ograniczenia.

Aspiracje życiowe młodzieży są również silnie związane z ich poczuciem tożsamości i samorealizacji. Młodzi ludzie pragną odnaleźć swoje miejsce w świecie, zrozumieć swoje pasje i zainteresowania oraz realizować się w obszarach, które są dla nich ważne. W tym kontekście, kluczową rolę odgrywa wsparcie emocjonalne i psychologiczne, które może pomóc młodzieży w radzeniu sobie z presją, stresem i wątpliwościami związanymi z wyborem przyszłej ścieżki życiowej. Szkoły i instytucje edukacyjne powinny zapewniać młodzieży dostęp do doradztwa psychologicznego oraz programów wsparcia, które będą pomagać im w rozwijaniu ich potencjału i osiąganiu celów.

Aspiracje życiowe młodzieży są złożonym i wieloaspektowym problemem edukacyjnym. Wspieranie młodych ludzi w realizacji ich marzeń i celów wymaga zaangażowania wielu różnych podmiotów, w tym rodziców, nauczycieli, doradców zawodowych, polityków oraz mediów. Konieczne jest wprowadzenie elastycznych i zróżnicowanych form edukacji, które będą odpowiadać na potrzeby i aspiracje uczniów, oraz zapewnienie równości szans w dostępie do edukacji. Wsparcie emocjonalne i psychologiczne również odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu aspiracji młodzieży, pomagając im w radzeniu sobie z wyzwaniami i presją związaną z wyborem przyszłej ścieżki życiowej. Tylko poprzez holistyczne podejście do problemu aspiracji życiowych młodzieży, możliwe jest stworzenie warunków, które pozwolą młodym ludziom rozwijać swój potencjał i osiągać zamierzone cele.


[1] B. Bukowska: Aspiracje, cele i plany życiowe młodzieży „Biblioteka w szkole” 1999, nr5, s.26.

[2] A. Kozłowska: Młodzież lat 90 – tych (plany, dążenia, oczekiwania), „Nowa Szkoła” 1991, nr1, s.37.

5/5 - (1 głosów)

Charakterystyka jednostki metodycznej „Analiza środowiska ucznia z punktu widzenia technicznego”

Jednostki tematyczne:

Temat 1: Poznajemy instalacje potrzebne w naszych domach.

Temat 2: Urządzenia techniczne w środowisku ucznia.

Analiza teologiczna

System zadań, jakie pojawiać się będą w poszczególnych jednostkach tematycznych ma rozwijać wyobraźnię techniczną i konstrukcyjną a także wspomagać rozumienie zasad działania i funkcjonowania struktur technicznych, co w konsekwencji doprowadzi do rozwoju myślenia technicznego wyobrażeniowego oraz pamięciowego. Realizacja tych celów będzie się odbywać podczas sytuacji dydaktyczno – wychowawczych, w której uczeń projektuje działania techniczne i analizuje, czy przyjęte rozwiązania spełniają oczekiwania jego i członków rodziny. Omawiając instalacje i sprzęt techniczny, należy zwrócić uwagę na bezpieczeństwo i ekonomiczne ich eksploatowanie. Uczeń powinien mieć świadomość, że zakres i różnorodność produkowanego sprzętu jest tak duża, że użytkownik powinien umieć, przyjmując właściwe kryteria, dokonać selekcji i wyboru odpowiedniego sprzętu. Każdy uczeń powinien wiedzieć, jak należy reagować w razie wystąpienia określonych zagrożeń, żeby nie zaszkodzić sobie i innym. Należy uświadomić uczniom, że oszczędność to sprawa nie tylko prywatna, ale                           i ogólnospołeczna.

Analiza metodyczna:

Temat 1: Poznajemy instalacje potrzebne w naszych domach.

Metody: pogadanka, praca z podręcznikiem, burza mózgów, pokaz

Środki dydaktyczne: podręcznik do techniki, tablica symboli stosowanych w rysunkach instalacji elektrycznych, karta pracy poszczególnych instalacji domowych, osprzęt do instalacji elektrycznej

Charakterystyczne sytuacje dydaktyczno – wychowawcze:

  • Analiza funkcji podstawowych i dodatkowych instalacji domowych.
  • Odczytywanie schematów wybranych instalacji.
  • Uświadamia sobie zagrożenia związane z niesprawnym działaniem instalacji.

Temat 2: Urządzenia techniczne w środowisku ucznia.

Metody: pogadanka, burza mózgów, praca w grupach .

Środki dydaktyczne: podręcznik do techniki, katalog urządzeń AGD, instrukcja urządzeń, schemat klas energooszczędnych sprzętu, analiza zużycia energii na podstawie urządzeń gospodarstwa domowego.

Charakterystyczne sytuacje dydaktyczno – wychowawcze:

  • Analiza funkcji podstawowych urządzeń domowych.
  • Wskazywanie niebezpieczeństw wiążących się z korzystaniem z urządzeń elektrycznych.
  • Wskazywanie zmian, jakie nastąpiły w budowie omawianych urządzeń technicznych w ostatnich latach.
  • Przestrzega przepisów bezpieczeństwa podczas posługiwania się urządzeniami elektrycznymi.
  • Analiza zużycia energii na podstawie urządzeń gospodarstwa domowego.
5/5 - (1 głosów)

Charakterystyka kształcenia technicznego w szkole

Szkoła powinna zapewnić wszechstronny rozwój osobowości ucznia, który będzie żył, pracował i tworzył w warunkach dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości.

Zadaniem nauczyciela przedmiotu technika w drugim etapie szkoły podstawowej jest wykształcenie u uczniów takich umiejętności, jak np.:

  • racjonalne zachowanie się w środowisku technicznym;
  • ocena swoich umiejętności, nawyków, zainteresowań i zdolności technicznych;
  • opisywanie i wartościowanie wytworów i działań technicznych – z różnych punktów widzenia;
  • planowanie i wykonywanie zadań technicznych indywidualnie i zespołowo;
  • organizowanie miejsca pracy.

Przedmiot technika ma za zadanie rozwijać umiejętności praktyczne i umysłowe o charakterze interdyscyplinarnym. Są to umiejętności konieczne z punktu widzenia człowieka żyjącego we współczesnym świecie, a niemieszczące się w zadaniach przedmiotów przyrodniczych lub społecznych. Należy pamiętać, że podstawą myślenia technicznego i ekonomicznego są umiejętności manualne, posługiwania się nieskomplikowanymi narzędziami. Technika wyznacza sobie te same cele rozwoju osobowości wychowanka, które realizowane są w na innych przedmiotach, jednak drogi ich osiągania są zupełnie inne. Wykonując zadania twórcze uczeń rozwijania umiejętności prowadzi do uzyskania trwałych i cennych cech osobowości: poczucia odpowiedzialności, sumienności, wytrwałości w dążeniu do celu, ostrożnego namysłu   i planowania działań oraz podejmowania decyzji po należytej analizie sytuacji. Proponowane prace wytwórcze powinny mieć na celu nie tylko rozwój umiejętności manualnych uczniów, ale też „uzręcznienie” – ukierunkowane spostrzeganie, dzięki któremu ruchy rąk są adekwatne do sytuacji oraz materiału.

Cele kształcenia ogólnotechnicznego, ujęte w szerokim rozumieniu, są tożsame z celami innych przedmiotów nauczania, składających się na wszechstronne kształcenie ogólne; specyficzne dla przedmiotu technika są jedynie treści kształcenia oraz metody pracy uczniów i nauczycieli.

Cennym elementem świadomości nauczyciela edukacji ogólnotechnicznej jest dostrzeganie humanistycznego wymiaru techniki (jako zjawiska społecznego). Technika stanowi swoiście ludzki świat, i w taki właśnie świat należy wprowadzać dzieci i młodzież, kształtując nie tylko sprawność działania i uznanie dla technicznych parametrów urządzeń, ale także troskę o wymiar estetyczny sposobu użycia wytworów technicznych. Bardzo ważne jest kształtowanie moralności technicznej, wyrażającej się zwiększonym poczuciem odpowiedzialności za swoje działanie o charakterze technicznym.

Także kształtowanie poczucia odpowiedzialności za stan środowiska sumienia ekologicznego może być realizowane przez praktyczno – czynnościowe kształcenie ogólnotechniczne.

Technika w życiu człowieka jest nieodłączną towarzyszką. Rozwój społeczeństw w przyszłości jak i obecnie warunkuje poziom rozwoju techniki oraz posiadanie przez nie nowoczesnych technologii. Te dwa zadania opisują znaczenie tego przedmiotu pośród innych nauczanych w szkole.

5/5 - (1 głosów)