Prace dyplomowe

Prace dyplomowe z pedagogiki

Analiza wyników ankiety 11

jedenasty fragment pracy dyplomowej, którą  prezentowaliśmy w zeszłym roku

Pytanie 11: Jaki rodzaj pracy chciałbyś podjąć?

Chęć pracy zgodnej z zainteresowaniami zadeklarowało 61,2% badanych, natomiast 20,8% z nich ma zamiar podjąć pracę w wybranym zawodzie. 11,6% respondentów zamierza znaleźć pracę z możliwością podniesienia kwalifikacja. Zdecydowanie najmniej gimnazjalistów (4,8%) liczy się z podjęciem łatwej pracy. Pracę z możliwości podniesienia kwalifikacji ma zamiar podjąć 11,6% badanych.

Na ostanie pytanie dotyczące rodzaju przyszłej pracy gimnazjaliści z Grabic w większości wybrali odpowiedź dotyczącą pracy zgodnej z zainteresowaniami (55,6%). Mniejsza grupa młodzieży chciałaby podjąć prace w wybranym zawodzie (25,9%). Pozostała część respondentów chciałaby podjąć pracę łatwą (11,1%) lub z możliwością podniesienia kwalifikacji (7,4%).

W Brodach respondenci najchętniej podjęliby pracę zgodną z zainteresowaniami (38,9%). Nie znacznie mniejsza liczba gimnazjalistów chciałaby pracować w wybranym zawodzie (33,3%). Pozostała część wybrała pracę z możliwością podniesienia kwalifikacji (27,8%). Nikt nie wybrał pracy łatwej.

W gimnazjum nr 1 w Gubinie zdecydowanie najwięcej respondentów podjęłoby pracę zgodną z zainteresowaniami (69,6%). Pozostali zamierzają pracować w wybranym zawodzie (17,4%), z możliwością podniesienia kwalifikacji (8,7%) oraz pracę łatwą (4,3%).

W gimnazjum nr 2 młodzież zdecydowanie chciałaby pracować w zawodzie zgodnym z zainteresowaniem (75,7%). Pozostała cześć respondentów chciałaby pracować w wybranym zawodzie (12,1%), część chciałaby mieć możliwość podniesienia swych kwalifikacji w przyszłej pracy (9,1%), a najmniejsza grupa zdecydowała się na pracę łatwą (3,1%).

[na tym kończymy przybliżenie tej pracy dyplomowej]

Organizacja wychowania przedszkolnego we współczesnych systemach oświaty

Zadania pedagogiki przedszkolnej

Pedagogika przedszkolna zajmuje się problematyką zbiorowego wychowania dzieci w placówkach przedszkolnych. Określenie jej przedmiotu wynika ze specyfiki tego procesu, zależnej od właściwo­ści psychofizycznych dzieci w wieku przedszkolnym. Przedszkole mo­że wywierać wielostronny wpływ na rozwój dzieci organizując całość ich trybu życia w czasie pobytu w placówce. Efekty tej pracy zależne jednak będą od uwzględnienia właściwości rozwojowych dziecka ja­ko aktywnie działającego podmiotu wychowania. To zobowiązuje przedszkole do właściwego stymulowania i kształtowania rozwoju dzieci, a także do działań wyrównawczych w razie stwierdzenia od­chyleń wymagających specjalnych zabiegów pedagogicznych.

Wszy­stkie te czynności składają się na całość procesu wychowania w przedszkolu. Stąd pedagogikę przedszkolną określa się jako dzie­dzinę pedagogiki zajmującą się procesem kierowania rozwojem dzie­ci w placówkach przedszkolnych. W procesie tym wychowawca wspomaga wysiłki dziecka, wychodzi naprzeciw jego inicjatywie, oka­zuje pomoc w razie potrzeby, włącza w jego działalność, udziela wy­jaśnień, uczy. W toku tych działań urozmaica się treść zabaw, wpro­wadza nowe ich rodzaje, kształtuje postawy społeczno – moralne, wzbogaca się treść i środki wyrazu dziecięcych prac plastycznych. Kierowanie samorzutną działalnością dzieci jest jednym z torów pro­cesu wychowania w przedszkolu, polegającym na interakcji aktywno­ści dziecięcej i oddziaływań pedagogicznych.

Tak rozumiany proces kierowania rozwojem dziecka jest przedmiotem badań pedagogiki przedszkolnej. Problematyka badawcza pedagogiki przedszkolnej obejmuje swoim zakresem bądź poszczególne składniki działalności przedszkola, bądź jej całość jako system wychowania dzieci, a także poznawanie wychowanków oraz współpracę z rodziną i środowi­skiem społecznym. Przedmiotem badań pedagogiki przedszkolnej są również skutki działalności różnego typu placówek przedszkolnych funkcjonujących w różnych środowiskach społecznych[1].

Proces kierowania rozwojem dzieci w przedszkolu zmierza do te­go, aby wpoić im wartości zawarte w celach wychowania przedszkol­nego. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego stwierdza, że celem wychowania przedszkolnego jest wspomaganie i ukierunkowywanie rozwoju dziecka zgodnie z jego wrodzonym potencjałem i możliwościami rozwojowymi w relacjach ze środowi­skiem społeczno – kulturowym i przyrodniczym. Główny cel wy­chowania przedszkolnego wskazuje zatem na konieczność rozumie­nia przez nauczyciela prawidłowości rozwojowych i potrzeb dziecka, poznawanie go i stawianie diagnozy w celu określenia kierunku pra­cy z nim pod kątem postępu w rozwoju, respektowanie jego indywi­dualności, oryginalności i niepowtarzalności oraz umożliwianie mu kontaktów ze środowiskiem, w czasie których dokonuje się poznanie przez działanie. Temu ogólnemu celowi wychowania przedszkol­nego podporządkowane są cele szczegółowe określone w poszcze­gólnych programach zgodnie z ich założeniami programowymi[2].

Funkcje wychowania przedszkolnego

Z podstawy programowej wynika, że wychowanie przedszkolne spełnia wobec dziecka przede wszystkim funkcję wspomagającą jego rozwój. Funkcję tę ujmuje się jako tworzenie przez nauczyciela sytu­acji sprzyjających wyzwalaniu i doskonaleniu różnych form aktywności dzieci, ruchowej, umysłowej, technicznej i estetycznej. Nauczyciel stwarza warunki dla inicjatywy i czynienia samodzielnych doświadczeń, wyposaża dzieci w określony zasób wiadomości i umiejętności, kształ­ci nawyki, uczy sposobów zachowania się i postępowania. Ma to pro­wadzić w konsekwencji ów harmonijnego rozwoju dzieci. Funkcja wspomagająca rozwój przejawia się także w zapobieganiu nieprawidło­wościom w rozwoju dzieci jest to szeroko pojęta profilaktyka, chronienie wychowanków przed zagrożeniem fizycznym i psychicznym, czu­wanie nad prawidłowym rozwojem, bezpieczeństwem i zdrowiem. Po­nadto wspomaganie rozwoju to wyrównywanie różnych opóźnień w rozwoju dziecka, likwidowanie lub zmniejszanie niektórych wad rozwoju psychofizycznego. Dotyczy to tych dzieci, których rozwój po­szczególnych sfer jest opóźniony lub przebiega nieharmonijnie[3].

Drugą funkcją wychowania przedszkolnego jest zapewnienie opieki, wychowania i uczenia się w atmosferze akceptacji i bezpieczeństwa.

Przedszkole obejmuje swoim zakresem szeroko pojętą opiekę nad zdro­wiem, bezpieczeństwem i przygotowaniem do szkoły oraz pomoc ro­dzicom pracującym w zapewnieniu ich dzieciom opieki wychowawczej. Działalność tę należy rozumieć jako czynności wyrażające się w stosun­ku nauczyciela do dzieci i obejmujące różne sytuacje związane z ich try­bem życia, zabawami i zajęciami. Działalność opiekuńcza wytwarza u dzieci poczucie bezpieczeństwa warunkujące wyniki wychowania i kształcenia. Działalność wychowawcza ma na uwadze wszechstronny rozwój dzieci i przygotowanie do szkoły.

Natomiast działalność dydak­tyczna przejawia się w procesie kierowania uczeniem się dzieci w róż­nych sytuacjach i okolicznościach, z uwzględnieniem ukierunkowanej pracy nad przygotowaniem dzieci do podjęcia nauki w szkole. W prak­tyce działalność opiekuńcza, wychowawcza i dydaktyczna są ze sobą in­tegralnie powiązane. Wyraża się to w różnych formach pracy z dziećmi, takich jak zabawa, zajęcia, kontakty okolicznościowe, czynności samo­obsługowe, prace użyteczne. Każda z tych form stwarza sytuacje, w których opieka nad dzieckiem łączy się z wychowaniem i naucza­niem. Bowiem postawa opiekuńcza nauczycielki a także gotowość niesienia pomocy wytwarza w dziecku poczucie bezpieczeństwa, wpły­wa na jego dobre samopoczucie i stwarza atmosferę, w której może roz­wijać się jego aktywność, chęć działania i podejmowania wysiłków. Trzecia podstawowa funkcja wychowania przedszkolnego to doradztwo i wspieranie działań wychowawczych rodziny wobec dziecka. Działalność ta przejawia się w pomaganiu rodzicom w rozpozna­waniu możliwości rozwojowych dziecka i podjęciu wczesnej inter­wencji specjalistycznej, w informowaniu ich na bieżąco o postępach dziecka oraz uzgadnianiu wspólnie z nimi kierunku i zakresów reali­zowanych w przedszkolu zadań[4].

A zatem, współpracując z rodziną dziecka, przedszkole z jednej strony kieruje swoje działania na dziecko, jego wychowanie, prawi­dłowy i wszechstronny rozwój, sprawuje opiekę nad zdrowiem i bez­pieczeństwem, przygotowuje do szkoły, z drugiej wychodzi naprze­ciw ogólnym potrzebom życia społecznego i gospodarczego oraz związanej z tym sytuacji rodziny. Przedstawione funkcje wychowania przedszkolnego ściśle wiążą się z zadaniami, poprzez które mogą być realizowane. Przede wszystkim pedagogika przedszkolna realizuje zadanie polegające na dostarczeniu praktyce wiedzy służącej jej doskonaleniu oraz wyjaśnianiu skuteczno­ści podejmowanych działań pedagogicznych. W szczególności do za­dań pedagogiki przedszkolnej należy gromadzenie wiedzy o wycho­waniu w instytucjach przedszkolnych przez rzetelne opisywanie do­strzeganych zjawisk, uogólnianie stwierdzonych faktów i wykrywanie związków między nimi a także wyciąganie wniosków, jak należy orga­nizować działalność pedagogiczną w środowisku przedszkolnym.

Inne zadania pedagogiki przedszkolnej wynikają z realizacji pro­gramu wychowawczo – dydaktycznego. Dotyczą one wychowania zdrowotnego, moralno – społecznego, umysłowego, technicznego i estetycznego. Do zadań w zakresie wychowania zdrowotnego należy kształtowa­nie czynnych postaw wobec zdrowia i bezpieczeństwa własnego i in­nych, wyrabianie nawyków higieniczno – kulturalnych, kształtowanie prawidłowej postawy oraz rozwijanie ogólnej sprawności ruchowej. Zadania wychowania moralno – społecznego obejmują rozwijanie wrażliwości emocjonalnej, świadomości moralnej i uczuć patriotycz­nych, kształtowanie właściwej postawy dziecka jako członka rodziny, zbiorowości przedszkolnej i społeczności lokalnej. Do zadań w zakresie wychowania umysłowego należy rozwijanie aktywności poznawczej dziecka, motywowanie do nauki, przyswaja­nie elementarnych umiejętności czytania, wyrabianie gotowości do nauki pisania, kształtowanie pojęć matematycznych i zainteresowań przyrodniczych[5].

Z kolei do zadań wychowania technicznego należy rozwijanie za­interesowań i sprawności konstrukcyjnych dzieci oraz umiejętności posługiwania się prostymi urządzeniami technicznymi, zapoznanie z rolą techniki w życiu człowieka oraz wdrażanie do poszanowania pracy własnej i innych. Natomiast zadaniem wychowania estetycznego jest rozwijanie wyobraźni, wrażliwości estetycznej i twórczości dzieci w kontaktach ze sztuką, techniką i przyrodą. Realizacja tych zadań umożliwia wszechstronne kształtowanie osobowości dziecka, postaw, przekonań i zainteresowań, wyrabianie umiejętności i sprawności oraz stopniowe poszerzanie wiedzy dziec­ka poprzez wychowywanie go w najbliższym kręgu środowiskowym, w rodzinie i grupie rówieśniczej, a następnie stopniowe rozszerza­nie kontaktów z otoczeniem o elementy społeczne i ideowe, dostęp­ne doświadczeniu i poziomowi pojmowania małego dziecka[6].

Pojęcie wychowania

Pedagogika przedszkolna operuje przede wszystkim pojęciem wychowania. Według W. Okonia wychowanie to świado­mie organizowana działalność, której celem jest wywoływanie zamierzonych zmian w osobowości wychowanka. Zmiany te obejmują zarówno stronę poznawczo – instrumentalną, związaną z pozna­waniem rzeczywistości i umiejętnością oddziaływania na nią, jak i stronę emocjonalno – motywacyjną, która polega na kształtowaniu stosunku człowieka do świata i ludzi, jego przekonań i postaw, ukła­du wartości i celu życia. System czynności wychowawców (nauczycieli, rodziców i innych osób) i wychowanków umożliwiają­cych wychowankowi zmienianie się w pożądanym kierunku to pro­ces wychowania. W pedagogice przedszkolnej uwzględnia on intencjonalne oddziaływanie przedszkola na rozwój dziecka oraz wpły­wy naturalne rodziny, znajomych, rówieśników, telewizji, książek itp. kształtujące i przygotowujące dziecko do życia w społeczeństwie[7].

Nie zamierzone wpływy działają na dziecko także w środowisku przedszkolnym. Proces wychowania w przedszkolu polega więc na rozeznaniu tych wpływów, które mogą być zarówno pozytywne i wzmacniać efekty pracy przedszkola, jaki i negatywne, które efekty te będą osłabiać. Specyfika procesu wychowania w przedszkolu powoduje, że ter­min ten obejmuje także proces kształcenia. W przedszkolu występu­je duży stopień integracji procesu wychowania i kształcenia. Treści kształcenia nie stanowią osobnego działu, lecz włączone są w treści wychowania. Wszystkie sytuacje związane z pobytem dziecka w przedszkolu, z samoobsługą, zabawą, pracą i zajęciami dziecka od­działują na całą jego osobowość, mają charakter wychowawczy. Mie­ści się w nich także wiele treści kształcących, które są powiązane z całym systemem pracy wychowawczej z dziećmi.

Uczenie się towarzyszy każdej sytuacji związanej z pobytem dziecka w przedszko­lu. Można także wydzielić w tym procesie uczenie się, które stanowi nabywanie przez dzieci wiedzy o świecie, nowych pojęć i umiejętno­ści. Uczenie się w przedszkolu jest przede wszystkim powiązane z działaniem. W okresie tym przeważa zdobywanie doświadczeń i uczenie się w sposób okolicznościowy, mimowolny i niezamierzo­ny zarówno przez dziecko, jak i przez dorosłych. W procesie wycho­wania w przedszkolu dzieci uczą się także pod kierunkiem nauczycie­la. Nauka ta obejmuje umiejętności praktyczne, przydatne w codziennym życiu, dzięki którym dziecko stopniowo usamodzielnia się, a także treści kształcące zawarte w programie wychowania przed­szkolnego. Kształcenie w przedszkolu, włączone w proces wychowa­nia, realizowane jest za pomocą metod i form przyjętych w pedago­gice przedszkolnej[8].

Metody wychowania w przedszkolu

Metody wychowania w przedszkolu wskazują na czynności nau­czyciela i dzieci, które należy tak dobierać, aby osiągnąć zamierzone cele. Metody przyjęte w pedagogice przedszkolnej obejmują swoim zakresem zarówno proces wychowania, jak i kształcenia oraz uwzględniają właściwości i etapy rozwoju dziecka. W pracy z dziec­kiem w wieku przedszkolnym stosuje się metody oparte na działaniu (metody czynne), metody oparte na obserwacji (metody oglądowe) i metody oparte na słowie (metody słowne). Do metod czynnych, opartych na działalności dziecka, zalicza się metodę samodzielnych doświadczeń, metodę kierowania własną działalnością dziecka, metodę zadań stawianych dziecku oraz meto­dę ćwiczeń.

Metoda samodzielnych doświadczeń polega na stwarzaniu wa­runków dla spontanicznej zabawy i innych form dowolnej działalno­ści dziecka, na ułatwianiu mu nawiązywania z własnej inicjatywy kon­taktów z otoczeniem społecznym, przyrodą i ze sztuką. Nauczyciel nie bierze wówczas udziału w działaniu dziecka, pozostawiając mu swobodę. Metoda kierowania własną działalnością dziecka obejmuje inspirowanie jego spontanicznej działalności poprzez zachętę, suge­stię, podsunięcie pomysłu czy radę.

Metoda zadań stawianych dziec­ku do rozwiązania polega na inspirowaniu go do odkrywania nowych zjawisk oraz do przyswajania i stosowania w praktyce określonych umiejętności. Metoda ćwiczeń pobudza dzieci do powtarzania róż­nych czynności w celu rozwijania sprawności ruchowej, utrwalania umiejętności praktycznych i wiadomości a także kształtowania po­staw. Do metod oglądowych, opartych na bezpośrednim spostrzeganiu i przeżywaniu w kontakcie z otoczeniem materialnym, kulturalnym i społecznym, zaliczamy obserwację i pokaz, przykład osobisty nau­czyciela oraz udostępnianie sztuki.

Metoda obserwacji i pokazu obejmuje przedmioty, zjawiska i czynności, na których nauczyciel chce skupić uwagę dzieci. Metoda przykładu osobistego nauczyciela dostarcza dzieciom wzorów postępowania. Zasięg bezpośredniego oddziaływania nauczyciela posze­rzają utwory literackie, widowiska teatralne, treść ilustracji itp. Meto­da udostępniania dzieł sztuki polega na oglądzie dzieł sztuki pla­stycznej i teatralnej oraz na słuchaniu utworów muzycznych włączonych w realizację różnorodnych treści wychowania przed­szkolnego.

Z kolei do metod słownych zalicza się rozmowy, opowiadania i zagadki, objaśnienia i instrukcje, sposoby społecznego porozumie­nia oraz metody żywego słowa. Rozmowy, opowiadania i zagadki rozwijają procesy poznawcze i poszerzają zasób wiadomości dziecka. Zastosowanie ma tu również uczenie dzieci wierszy, tekstów piosenek itp. Objaśnienia i instrukcje wykorzystuje się przy nabywaniu przez dzieci różnych umiejętności i sprawności, przyzwyczajeń higienicznych i wykonywaniu różnych zadań. Sposoby społecznego porozumienia wpływają na postępowanie dzieci. Zastosowanie tu ma odwoływanie się do umów, wyrażanie aprobaty lub dezaprobaty, upominanie, tłumaczenie, przekonywanie, sugestie w postaci zakazów i nakazów. Metody żywego słowa pobu­dzają uczucia, i procesy poznawcze, działają na wyobraźnię i motywację dziecka, a przede wszystkim przekazują wartości literatury pięknej[9].

Przedstawione metody dotyczą wszystkich dziedzin pracy wy­chowawczej w przedszkolu, a więc także kształcenia i nabywania go­towości do nauki czytania, pisania i matematyki. Ważne jest, aby odwoływały się one do zabaw i emocji, gdyż głównie motywy zaba­wowe i emocjonalne skłaniają dziecko w wieku przedszkolnym do podjęcia wysiłków związanych z nabywaniem wiadomości, umiejęt­ności i nawyków. Sama zabawa nie jest jednak metodą wychowania lecz formą pracy z dziećmi lub rodzajem ich aktywności[10].

[1] A. Klim – Klimaszewska; Pedagogika przedszkolna; Wyd. Polski Instytut Wydawniczy; Warszawa 2005, s. 65

[2] M. Kwiatkowska; Podstawy pedagogiki przedszkolnej; Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne; Warszawa 1990, s. 134

[3] A. Klim – Klimaszewska; Pedagogika przedszkolna; Wyd. Polski Instytut Wydawniczy; Warszawa 2005, s. 67

[4] S. Guz; Wychowanie przedszkolne. Warunki funkcjonowania oraz efekty kształcenia; Wydawnictwo UMCS; Lublin 1991, s. 133 – 134

[5] A. Klim – Klimaszewska; Pedagogika przedszkolna; Wyd. Polski Instytut Wydawniczy; Warszawa 2005, s. 68

[6] M. Kwiatkowska; Podstawy pedagogiki przedszkolnej; Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne; Warszawa 1990, s. 140

[7] W. Okoń; Słownik pedagogiczny; Wyd. PWN; Warszawa 1993, s. 150

[8] S. Guz; Wychowanie przedszkolne. Warunki funkcjonowania oraz efekty kształcenia; Wydawnictwo UMCS; Lublin 1991, s. 140

[9] A. Klim – Klimaszewska; Pedagogika przedszkolna; Wyd. Polski Instytut Wydawniczy; Warszawa 2005, s. 76

[10] Cz. s. 177 – 178

Trudności przedszkoli niepublicznych

[podrozdział pracy dyplomowej dotyczącej Współpracy przedszkola z rodziną i środowiskiem wychowawczym]

Uczęszczanie dziecka do przedszkola prywatnego związane jest z comiesięczną opłatą, czyli tzw. czesne oraz wpisowym. Opłaty te dotyczą bogatej oferty zajęć, które w przedszkolach państwowych traktowane są jako dodatkowe. Dzieci korzystające z przedszkoli prywatnych mają więc możliwość skorzystania z nauki języka obcego, regularnych wyjazdów na basen, zajęć muzycznych (nauka gry na instrumencie), zajęć plastycznych, zajęć tanecznych, zajęć sportowych (w tym nawet joga i judo).

Wspomnieć trzeba, że program takiego przedszkola mimo, iż jest bardzo atrakcyjny jest mocno przeładowany i należałoby się zastanowić czy nadmiar zajęć nie będzie miał negatywnego wpływu na dziecko. Przemyśleć trzeba to dla kogo oferta przedszkola jest bardziej atrakcyjna, dla dziecka czy dla rodzica. Przeciążenie dziecka nadmiarem zajęć nie polepszy jego rozwoju. Minus przedszkoli prywatnych to przede wszystkim wysokie opłaty miesięczne. W dużym mieście miesięczna opłata może wynieść nawet 1000-1500 zł. Do tego doliczyć należy wpisowe, które często jest bezzwrotne i wynosi tyle, co czesne.

Codzienne, chociaż krótkie, spotkania rano i wieczorem, gdy rodzice odprowadzają dziecko i po nie przechodzą, zawsze są okazją, aby to czy owo załatwić, zapytać, np. o wynik wizyty z dzieckiem u lekarza, podziękować za zreperowanie zabawki, pochwalić dziecko, któremu brak pewności siebie, a ojciec jest surowy. Takich dużych i małych spraw jest zawsze sporo. Pożądane jest, ażeby chociaż raz w tygodniu nauczycielka miała dyżur, gdyż wtedy rodzice w określonych godzinach mogą przyjść do niej na rozmowę, niektórzy przychodzą z własnej inicjatywy, inni są zapraszani. Zdarza się sporadycznie, że z matką lub ojcem trzeba zobaczyć się możliwie szybko, wówczas przydaje się telefon pozostawiony w kancelarii. Na rozmowy indywidualne przeznacza się też czas każdorazowo po zebraniu grupowym rodziców.

Z inicjatywy nauczycielki częściej rozmawia się z rodzicami, których dzieci wymagają większej uwagi i troski. Jednak nauczycielka nie może dopuścić do przeoczenia dzieci grzecznych, bo każdemu dziecku należy się jej uwaga, każde na swój sposób stanowi problem wychowawczy, którego korzenie tkwią w ro­dzinie. Odwiedzanie dzieci w domu, to na pewno bardzo skuteczna droga poznawania dziecka i jego środowiska domowego. Na wsi i w małych miastach, gdzie mieszkańcy dobrze się znają, nauczycielka na pewno odwiedziła niejedną rodzinę swoich wychowanków, po prostu jako swoich znajomych. Jednak w du­żych miastach tę formę stosuje się wyjątkowo, ponieważ zajęłoby to nauczycielce zbyt wiele dodatkowego czasu[19].

Jeśli przedszkole nie dysponuje oddzielnym pomieszcze­niem, dobrze jest wydzielić miejsce np. w hallu, gdzie rodzice i inne osoby przychodzące po dziecko mogą przebywać nieco dłużej. Miejsce to nosi umowną nazwę: kącik dla rodziców. Już samo urządzenie takiego miejsca powinno akcentować gotowość współ­pracy i partnerstwa z rodzicami. W kąciku można się zatrzymać, posiedzieć, jest kilka krzeseł, wieszak na wierzchnią odzież, stolik, przy którym można przejrzeć czasopisma. Na ścianach wiszą tablice z informacjami, podane są godziny przyjęć dyrektora, dyżury nauczycielek, czas wypożyczania książek z biblioteki pedagogicznej, terminy różnych zebrań itp. Rodzice mogą zapoznać się z jadłospisem na dany dzień. Obok jadłospisu niektóre przedszkola podają ciekawsze przepisy kulinarne różnych dań, sałatek, deserów odpowiednich dla dzieci.

Kącik dla ro­dziców bywa miejscem pomysłowego pokazywania racjonalnej odzieży dziecięcej. Za pomocą ciekawego zestawienia zdjęć, wycinków z prasy i czasopism modeli odzieży dałoby się usunąć niejeden kłopot, jaki sprawiają dzieciom źle działające suwaki, guziki nie pasujące do dziurek, oberwane wieszaki itp. Odzież za ciężka, za ciasna, za ciepła ogranicza naturalną dążność dzieci do ruchu, swobody i wesołej zabawy. Jednak nie same tylko krótkie informacje znajdują się na tablicach. Rodzice są zapoznawani także z aktualnie realizowanymi programowymi zadania­mi wychowawczymi. I tak np. można zapoznać rodziców z rozkładem dnia w przedszkolu, ilustrując jego tok kolejnymi zdjęciami dzieci w czasie ich zabaw spontanicznych i organizowanych, zajęć indywidualnych i grupowych, prac, szczególnie zaś prac samoobsługowych, jak pełnienie dyżurów, sprzątanie szafek itp.

W kąciku można informować o książkach, które warto dziecku kupić i poczytać, a także o ciekawszych zabawach i grach, w których mogą brać udział po powrocie dziecka z przedszkola osoby z jego rodziny. Przede wszystkim jednak należy się rodzicom prezentacja dziecięcego dorobku,, świadczącego o postępującym ogólnym rozwoju dziecka. W kąciku powinno być miejsce na stałą ekspozycję często zmienianych rysunków, malowanek. Powinna istnieć możliwość umieszczania na różnych półeczkach ulepianek, wycinanek prze­strzennych, prac z materiałów różnorodnych. Każda grupa dzieci powinna mieć swoją przestrzeń wystawową. Oczywiście miejsce zawsze będzie ograniczone i jednorazowo zmieści kilka, a najwyżej kilkanaście prac z każdej grupy. Stosując rotację trzeba więc pilnie uważać, aby prace wszystkich dzieci były eksponowane z jednakową częstotliwością[20].

Zebrania grupowe mają tę zaletę, że odbywają się w małym gronie osób zainteresowanych problemami odniesionymi do tej a nie innej grupy dzieci w danym wieku. Cel tych zebrań, tak jak i cel spotkań indywidualnych, jest podobny. Chodzi nam w dalszym ciągu o to, aby zachęcać rodziców do obcowania, obserwowania i zrozumienia dziecka. Chcemy poznać postawy rodziciel­skie, ich poglądy na wychowanie, a także podsuwać sposoby postępowania z dzieckiem w określonych sytuacjach. Tematyka zebrań grupowych wynika z bieżącej pracy z dziećmi i indywidual­nych spotkań z rodzicami, ale planujemy także tematy pogadanek i dyskusji poprzez które pragniemy pewne problemy, wiążące się z realizacją programu potraktować nieco wnikliwiej.

Życie przedszkolne niesie czasem potrzebę doraźnego porozmawiania z ro­dzicami i uzasadnienia prośby o to, ażeby dzieci nie przynosiły do przedszkola słodyczy, atrakcyjnych, łatwo psujących się zabawek, przybywały do przedszko­la o określonej godzinie, a gdy jest dużo śniegu miały drugie rękawiczki na zmianę itp. Pod wpływem indywidualnych kontaktów z rodzicami bardzo potrzebny okazać się może np. temat: Potrzeby psychiczne małego dziecka, podkreślający jego potrzebę bezpieczeństwa, miłości, zainteresowania ze strony dorosłych itd. Nauczycielka wie, że nie powinna w kąciku rodziców wystawiać prac trzy-i czterolatków zanim nie poprowadzi na zebraniu pogadanki o twórczości plastycznej młodszych przedszkolaków. Są bowiem wśród rodziców tacy, któ­rzy mogą swoimi uwagami zrobić dziecku przykrość, ośmieszyć jego nieporad­ność, a co gorsze pouczać je w domu, jak należy rysować.

Sposoby prowadzenia zebrań mogą być różne. Po omówieniu spraw bieżą­cych może nastąpić pogadanka albo dyskusja na wybrany temat. Kiedy uczest­niczy w niej prelegent, podsumowania dokonuje nauczycielka, gdyby nawet nie była przewodniczącą zebrania. Z takiej dyskusji nauczycielka wiele dowiaduje się o konkretnej rodzinie jako środowisku wychowawczym. Tematem do dyskusji jest także problem kar i nagród, obowiązków domowych i usamodzielniania dziecka, roli zabawy w je­go życiu itp. Cennym bodźcem dyskusji są filmy stawiające problemy wychowa­wcze i psychologiczne. Na takie dyskusje warto zapraszać psychologa. Chcąc sprawić, aby rodzice poświęcali swemu dziecku więcej czasu trzeba im wskazać, jak dorośli mogą wspólnie z dzieckiem wypełnić ten czas. Można więc poświęcić niekiedy część zebrania na zapoznanie rodziców z dziecięcymi piosenkami, z zabawami przy śpiewie. Dobra zabawa na zakończenie zebrania bawi także dorosłych. Poprowadzenia takiej „zabawy” może podjąłby się ktoś z mu­zykalnych rodziców[21].

Interesujące są też ćwiczenia dla rodziców w opowiadaniu bajek, połączone ewentualnie z konkursem. Ciekawe może być „seminarium”, na którym zebrani odczytywaliby rysunki swoich dzieci. Szerzenie wiedzy pedagogicznej wśród rodziców napotyka — zdaniem wielu pracowników przedszkoli — trudności w dostosowaniu poziomu pogadanek do bardzo zróżnicowanego poziomu wykształcenia zebranych. Takie odczucie wynika raczej z niedoceniania prostoty języka, który jest przecież najbardziej komunikatywnym środkiem porozumienia między ludźmi. Wychowawcami, lepszymi lub gorszymi, są wszyscy rodzice, wszystkim więc musi być udostępnio­ne to pensum wiedzy, które bazując na ich uczuciach ma wspierać ich zdrowy rozsądek, wzmagać poczucie odpowiedzialności, nadawać kierunek rodziciel­skim aspiracjom.

Wiedza pedagogiczna odkrywa przed rodzicami świat dziecię­cych przeżyć, który tak często umyka z pola uwagi dorosłych, ale kto go dostrzeże, ma dane. aby zawrzeć ze swoim dzieckiem trwałą przyjaźń. Natomiast zajęcia otwarte to forma umożliwiająca ro­dzicom obserwowanie swojego dziecka w czasie zabaw i zajęć w gronie rówie­śników. Istnieje przekonanie, że szczególnie wartościowe jest zapraszanie rodziców do przedszkola na zajęcia organizowane z całą grupą dzieci w godzinach przed­południowych. Można wówczas, czyniąc to w sposób nie nużący rodziców i dzieci, krótko, jasno i zwięźle powiedzieć o wartościach wychowawczych tego, co wykonują w danej chwili dzieci.

Zrozumieniu intencji naszych działań peda­gogicznych na pewno pomoże rodzicom informacja, że wesoła zabawa dzieci w chwytaniu palcami stopy kulek papierowych jest ćwiczeniem przeciwko pła­skostopiu, a zabawa w pociąg ma służyć ćwiczeniom ortofonicznym, zabawa dydaktyczna Powiedz, co widzisz i wiesz ma na celu wdrażanie dzieci do prawi­dłowego budowania zdań. Na tak zaplanowane zajęcia otwarte nie powinno przychodzić więcej niż 3—5 osób. Można tę liczbę zwiększyć, gdy zajęcia odbywają się w ogrodzie. Więcej osób może być obecnych podczas rytmiki czy gimnastyki, jeśli odbywają się one w oddzielnej sali. Wszyscy rodzice powinni mieć możność zobaczenia swego dziecka w przed­szkolu chociaż jeden raz w roku. Dlatego też przez zajęcia otwarte niekoniecznie trzeba rozumieć zajęcia organizowane z całą grupą dziecięcą. Czasem nauczycielce zależy, aby rodzice zobaczyli swoje dziecko przy posiłku, w szatni, w czasie zabawy, gdyż chce porozmawiać z nimi na temat umiejętności koncentrowania uwagi, współżycia z kolegami, usamodzielnienia itp[22].

Możliwość obserwowania swojego dziecka w przedszkolu mają także rodzi­ce podczas uroczystości, takich jak Międzynarodowy Dzień Kobiet, 1 Maja zakończenie roku szkolnego, Dzień Babci i innych, na które zapraszani są nie tylko rodzice, ale i inne osoby z rodziny dziecka, władze szkolne, przedstawiciele zakładów pracy. Takie spotkania w przedszkolu można traktować jako swoistą odmianę zajęć otwartych. Niektóre przedszkola zapewniają sobie frekwencję na zajęciach otwartych zawiadamiając o nich zakłady pracy rodziców. Rodzice pracujący rano mogą przyjść do przedszkola po południu, niektórzy, jeśli przedszkole zdoła ich zain­teresować, postarają się, aby chociaż raz lub dwa razy na krótko odwiedzić przedszkole.

Pogodna atmosfera tych spotkań, towarzyszący im radosny nastrój w wielu przypadkach zapoczątkowują porozumienie pedagogów przedszkolnych z do­mem rodzinnym dziecka. Na ogół zebrania ogólne składają się z dwóch części. W pierwszej uczestniczą wszyscy zebrani, zaś na drugą rozchodzą się do poszcze­gólnych oddziałów przedszkolnych. Zebrania te służą załatwianiu spraw obcho­dzących wszystkich rodziców i z reguły zwołuje sieje na początku roku szkolne­go. Wtedy to dyrektor przedszkola dokonuje prezentacji wszystkich członków rady pedagogicznej, informuje zebranych o planach wychowawczych i orga­nizacyjnych placówki, o przewidywanych imprezach, przedstawia wszelkie problemy, których rozwiązanie wymaga współdziałania rodziców.

Za to komitet rodzicielski to organ usankcjonowany, składający się z kilku osób wybranych spośród rodziców na zebraniu ogólnym, działający w oparciu o re­gulamin ministerstwa oświaty i wychowania, jednakowy dla wszystkich pla­cówek oświatowo-wychowawczych. Ta zinstytucjonalizowana organizacja, po­siadająca osobowość prawną, własny budżet, konto w banku, przewodniczące­go, sekretarza i skarbnika (księgowość zwykle prowadzi intendent przedszkola), spełnia wielorakie funkcje i zadania. Współdziałając ściśle z dyrekcją przedszkola, która z urzędu nadzoruje jego funkcjonowanie, wraz z gronem nauczycielskim odpowiada za pełną realizację programu pracy przedszkola, jest reprezentantem placówki przed władzami, stąd też ma prawo, jeśli zachodzi potrzeba, ingerować w sprawy wychowania dzieci zarówno w przedszkolu, jak i w domu. Dla realizacji swoich rozległych zadań komitet rodzicielski powołuje komisje problemowe, w skład których mogą wchodzić rodzice nie będący jego członka­mi. Niesłuszne jest traktowanie komitetu rodzicielskiego przede wszystkim jako zaplecza finansowego przedszkola, bowiem jak wynika z regulaminu, działal­ność komitetu zmierza zarówno do tworzenia warunków materialnych procesu.

Wieloletnie doświadczenia wskazują jak bardzo komitet pomocny jest na każdym froncie działania instytucji wychowania przedszkolnego, dlatego przedszkole czyni wiele starań, aby pozyskać do pracy w tej organizacji ludzi aktywnych, pełnych inwencji, oddanych służbie małego dziecka. Rodzice załat­wiają poprzez swoje zakłady pracy np. autokar na wycieczkę, kiedy to w myśl wskazań programu chcemy pokazać dzieciom nieco odleglejszą okolicę, wywieźć je do lasu. nad morze czy poza miasto. Rodzice pomogą zaopatrzyć przedszkole z okazji Nowego Roku w choinkę, wyposażyć w wyprawki ucznia dzieci odcho­dzące do szkoły. Czasem trzeba udzielić indywidualnej pomocy dzieciom pozbawionym opieki domowej, pomóc je umieścić w domu dziecka lub w sanatorium Rodzice pomagają dotrzeć do rodzin dzieci, którym zagraża demoralizacja już od najmłodszych lat ich życia. Niezbędna jest także pomoc komitetu rodziciel­skiego w organizacji np. Dnia Kobiet, Dnia Nauczyciela, kiedy pod okiem rodziców dzieci składają swoim wychowawcom życzenia wraz z symbolicznym kwiatkiem. W ten sposób rodzice przyczyniają się do prawidłowego układu stosunków społecznych, uczą dzieci kultury współżycia międzyludzkiego[23].

[19] Pawlak B.; Współpraca rodziców i nauczycieli…op.cit.; s. 79

[20] Dmochowska M.; Wychowanie w rodzinie…op.cit.; s. 115

[21] Izdebska M.; Nasze dzieci i my…op.cit.; s. 63

[22] Muszyński H.; Rodzina, moralność,…op.cit.; s. 125

[23] Izdebska M.; Nasze dzieci i my…op.cit.; s. 65

Analiza wyników ankiety 5

piąty fragment pracy dyplomowej, którą  w tym roku prezentujemy

Pytanie 5: Czy znana jest Ci oferta szkół w naszym regionie?

Z analizy pytania wynika, iż 83,7% respondentów zna ofertę szkół w regionie. Tylko 11,5% badanych stwierdziła, że nie ma informacji na temat szkół średnich. Zaledwie 4,8% badanych uznała iż nie bierze tej oferty pod uwagę.

W Grabicach wszyscy respondenci (100%) odpowiedzieli twierdząco na pytanie czy znana jest im oferta szkół średnich.

W Brodach zdecydowana większość (88,9%) respondentów zna ofertę szkół średnich. Tylko nieliczni (11,1%) odpowiadali przecząco na pytanie.

W gimnazjum nr 1 w Gubinie również większość młodzieży (69,6%) zaznajomiona jest z ofertą szkół średnich. Część respondentów (17,4%) niestety tej oferty nie zna, a pozostali (13%) nie biorą jej pod uwagę.

W gimnazjum nr 2 w Gubinie, tak jak w pozostałych badanych szkołach młodzieży w większości zna ofertę szkół średnich (77,7%), pozostałą część respondentów (22,3%) zadeklarowała jej nieznajomość.

Analiza wyników ankiety 4

czwarty fragment pracy dyplomowej, którą  w tym roku prezentujemy

Pytanie 4: Jakie oczekiwania masz w stosunku do przyszłej szkoły średniej?

Postawione pytanie miało na celu przybliżyć nam oczekiwania młodzieży gimnazjów dotyczące przyszłej szkoły średniej. Z badania wynika, iż priorytetowe znaczenie dla respondentów ma wysoki poziom szkoły średniej. Równie ważnym oczekiwaniem tegorocznych kandydatów są kółka zainteresowań. Gimnazjaliści poza tym oczekują od szkoły średniej przyjaznej atmosfery jak i bezpieczeństwa w szkole. Ważna jest również dla nich wyposażenie techniczne szkoły, pomoc dydaktyczna jak i dobre przygotowanie zawodowe. Reszta respondentów stwierdziła, iż nie ma żadnych oczekiwań w stosunku do szkoły średniej.

Młodzież z Grabic w większości nie stawiała przyszłej szkole żadnych wymagań. Jednak byli też respondenci, którzy podzielili się swoimi oczekiwaniami. Były to przede wszystkim: dobry poziom szkoły, kółka zainteresowań, nauka języków obcych oraz wyposażenie techniczne i dobre przygotowanie zawodowe.

Respondenci z Brodów oczekują od przyszłej szkoły średniej przede wszystkim dobrego poziomu i kółek zainteresowań. Ponadto chcą oni bezpiecznej szkoły z przyjazną atmosferą.

W Gubinie uczniowie z gimnazjum nr 1 liczą na ofertę kółek zainteresowań oraz zdobycie pracy po zakończeniu nauki w wybranym zawodzie. Ważna jest dla nich również przyjazna atmosfera, dobry poziom, wyposażenie techniczne oraz pomoc dydaktyczna.

W gimnazjum nr 2 w Gubinie młodzież przede wszystkim oczekuje od szkoły dobrego poziomu. Ważne są również kółka zainteresowań, przyjazna atmosfera i pomoce dydaktyczne. Młodzież z tej szkoły nie pozostaje obojętna na kwestię wyposażenia technicznego szkoły oraz sprawiedliwych nauczycieli.

Analiza wyników ankiety 3

trzeci fragment pracy dyplomowej, którą  w tym roku prezentujemy

Pytanie 3: Czy są przedmioty, które szczególnie lubisz?

W trzecim pytaniu, respondenci zaznajomili nas ze swoimi zainteresowaniami pozaszkolnymi. Okazało się ze 77,77% z nich takie zainteresowania ma, natomiast 22,22% nie przejawia takich zainteresowań.

Z badaniu wynikło że najwięcej gimnazjalistów interesuje się sportem i informatyką. Nieznacznie mniej z nich wymieniło języki oraz sztukę. Oprócz tego badana młodzież interesuje się tańcem, geografią oraz sztuką.

Na pytanie o pozaszkolne zainteresowania respondenci z Grabic w większości (65%) odpowiedzieli negatywnie. Reszta gimnazjalistów (35%) stwierdziła, iż takie zainteresowania ma. Najwięcej badanych interesuje się muzyką, sportem jak również informatyką.

Gimnazjaliści z Brodów zdecydowanie mają pozaszkolne zainteresowania (72,2%). Zaliczyli do nich sport, sztukę oraz języki obce. Reszta respondentów stwierdziła, iż nie ma zainteresowań.

W Gubinie młodzież z gimnazjum nr 1 również w większości ma pozaszkolne zainteresowania (65,2%). Należą do nich informatyka, sport oraz języki obce i sztuka. Pozostała część respondentów odpowiedziała przecząco na to pytanie.

Przeważająca część młodzieży gimnazjum nr 2 w Gubinie ma pozaszkolne zainteresowania (77,7%) takie jak sport, informatyka, języki obce oraz taniec. Pozostały procent (22,3%) respondentów nie ma pozaszkolnych zainteresowań.

Opór szkolny

W literaturze pojęcia: przeciwstawianie się, zachowania opozycyjne, opór są interpretowane przede wszystkim jako trudność wychowawcza, jako reakcja negatywna wynikająca z braku przystosowania się i adaptacji w środowisku szkolnym[1]. Jest to zachowanie niezgodne z oczekiwaniami i wymaganiami innych osób (nauczycieli, wychowawców, rodziców). Problem zachowań opozycyjnych młodzieży interpretowany jest jako negatywizm szkolny. Interesującym wnioskiem potwierdzającym istnienie oporu w edukacji jest fakt, że negatywizm szkolny przejawiają zarówno uczniowie dobrzy, jak
i źli, dostosowani społecznie i niedostosowani[2].

Zjawisko oporu dotyczy oporu uczniów wobec scholaryzacji. Jest to opór spontanicznej świadomości klasowej, wynikający z instynktu klasowego proletariatu
i polegający na ucieczkach ze szkoły, buntach, wulgarnym słownictwie, itp.[3]. opór uczniów kieruje się przeciwko przekształcaniu ich w posłuszne przedmioty i przeciwko zastąpieniu spontaniczności przez wydajność i produktywność, stosownie do potrzeb rynku. Jest to również „wybór wiedzy, której nie chcemy znać” – świadoma ignorancja, odrzucająca wiedzę nie mającą wiele wspólnego z rzeczywistością, która nas otacza[4].

Opór szkolny jako reakcja uczniów na oddziaływania systemu występuje w formie czynnej i biernej. Opór czynny to celowe lub świadome próby przekreślania bądź sabotowania nauczania lub zasad i norm ustalanych przez władze szkolne. Następuje wówczas sprzeciw jednostki poddanej presji. Uczeń nie podejmuje nakazanej czynności, stara się za wszelką cenę zredukować nacisk lub go zlikwidować poprzez:

  • protest, który ma osłabić nacisk poprzez stosowanie różnego rodzaju argumentacji; łącznie z próbą wzbudzenia litości, manifestowaniem pozornej uległości, życzliwości, poufałej atmosfery;
  • sabotaż, który charakteryzuje się pełnym kamuflażem podejmowanych działań, wyraża się to często w demonstrowaniu posłuszeństwa, wynajdowaniu i wprowadzaniu obiektywnych przeszkód, uniemożliwiających wykonanie zadania, czynności maskujące, stwarzające pozory bezkonfliktowego działania stosowane są w celu ochrony przed zdemaskowaniem;
  • ucieczkę, która polega na zejściu z pola zasięgu stosowanego nacisku[5].

Opór bierny charakteryzuje się małym zaangażowaniem w działania oporne.
W stosunku do szkoły uczeń przyjmuje postawę bierną, obojętną. Jego zachowania, aczkolwiek opozycyjne, nie są zbyt wyraziste.

Opór bierny jest częścią postawy biernej. Uczeń bierny w okresie dorastania charakteryzuje się brakiem zaufania do ludzi, rzeczy i nowych sytuacji, nie podejmuje inicjatywy w działaniu, łatwo ulega wpływom innych, brakuje mu własnego zdania. Młodzież ta ma skłonność do izolacji, wycofania się, nie włącza się w życie grupy rówieśniczej. Uczniowie tacy w zasadzie nie sprawiają trudności wychowawczych nauczycielom i rodzicom[6].

[1] M. Grzegorzewska, Pedagogika specjalna, Warszawa 1964, s. 68

[2] E. Bilińska – Sucharek, Opór wobec szkoły, dorastanie w perspektywie paradygmatu oporu, Słupsk 2000, s. 61

[3] Ibidem, s. 65

[4] T. Szkudlarek, Wiedza i wolność w pedagogice amerykańskiego postmodernizmu, Kraków 1993, s. 199

[5] E. Bilińska – Suchanek, Opór wobec szkoły. Dorastanie w perspektywie paradygmatu oporu, op. cit., s. 65

[6] J. Jerschina, O niektórych zagadnieniach teoretycznych badania orientacji socjocentrycznych i egocentrycznych młodzieży. Studia z socjologii młodzieży i wychowania. Zeszyty Naukowe UJ, t.3., 1979, s. 131