Metoda, organizacja i potrzeby badań

z metodologii pracy magisterskiej z pedagogiki

W opracowaniach metodologicznych można spotkać się z bardzo różnymi klasyfikacjami metod i technik badawczych. Różnice te są na tyle poważne, że to, co dla niektórych jest metodą, dla innych jest technika i odwrotnie.

Najczęściej w pedagogice definiuje się metodę jako zespół formalnie celowych zabiegów myślowych i przedniotowych obejmujących postępowanie badacza, a mających na celu rozważenie określonego problemu naukowego: określony powtarzalny sposób rozwiązania problemu[1].

Według S. Nowaka: „[…] metody badawcze to przede wszystkim typowe i powtarzalne sposoby zbierania, opracowywania, analizy i interpretacji danych empirycznych, służące do uzyskiwania maksymalnie (lub optymalnie) uzasadnionych odpowiedzi na stawiane w nich pytania”[2].

T. Pilch stwierdza, że:„[…] metoda jest pojęciem najszerszym i nadrzędnym w stosunku do techniki narzędzia badawczego. Technika z kolei jest pojęciem podrzędnym wobec metody i nadrzędnym w stosunku do narzędzia badawczego. To ostatnie zaś ma zakres najwęższy i jest pojęciem podrzędnym zarówno wobec pojęcia metody jak i pojęcia techniki badawczej. Sprawa takiego czy innego definiowania pojęć jest nie tylko kwestią arbitralnych określeń, lecz rezultatem dwojakiego rodzaju przyczyn. Przyczyny pierwszego rodzaju to tradycja języka przypisująca określonemu pojęciu zbiór desygnatów, o których zgodnie z prawdą można dane pojęcie orzec. Drugi rodzaj przyczyn, który decydował będzie o zasadach typologii terminologicznej wywodzi się z logicznej funkcji pojęcia. Oznacza to, że podstawą do definiowania będzie sens albo treść nadana temu pojęciu przez logikę”. Kierując się regułami języka, zakresem i treścią pojęć – autor definiuje termin metody badawczej, techniki badań i narzędzi badawczych.

„W zgodzie zatem z tradycją oraz zasadami logiki przez metodę badań rozumieć będziemy zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza, zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego. Techniką badań zaś nazywać będziemy czynności praktyczne, regulowane starannie regulowanymi dyrektywami, pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, faktów i opinii.”[3].

Na potrzeby niniejszej pracy zastosowano metodę sondażu diagnostycznego oraz analizę rysunków dzieci. Badania przeprowadzono wśród dzieci trzeciej klasy nauczania początkowego przy współpracy nauczyciela – wychowawcy klasy. Dzieci rysowały swoją rodzinę, a następnie wypełniły krótką, napisaną w prostych słowach ankietę zawierającą pytania dotyczące ich stosunków do rodziców i rodzeństwa. Ankieta z konieczności zawierała bardzo prosto sformułowane pytania, a ich liczba była ograniczoną czasem na udzielenie odpowiedzi i cierpliwością małych respondentów. Kwestionariusz ankiety zawarty jest w aneksie do pracy.

Badania przeprowadzono w czasie trwania lekcji z uczniami trzeciej klasy szkoły podstawowej mieszczącej się na wsi. Uczniowie zostali poinformowani, że rysunki użyte będą wyłącznie na potrzeby pracy dyplomowej i nie będą oceniane przez nauczyciela. Jednocześnie poproszeni zostali o wypełnienie krótkiej ankiety i dołączenie jej do rysunku.


[1]W. Dutkiewicz, Podstawy metodologii badań do pracy magisterskiej i licencjackiej z pedagogiki, Wydawnictwo Stachurski, Kielce 2001, , s. 69.

[2]S. Nowak, Metodologia badań socjologicznych, WSiP, Warszawa 2000, s. s. 22.

[3]T. Pilch, T. Bauman: Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2001, s. 43.

5/5 - (5 głosów)
image_pdf