Rodzina współczesna to termin, który odnosi się do różnych typów rodzin występujących w dzisiejszych czasach. Może to obejmować tradycyjne rodziny jednopokoleniowe, rodziny wielopokoleniowe, rodziny wielodzietne, rodziny homoseksualne, rodziny składające się z adoptowanych dzieci, itp. Współczesne rodziny często mają różne modele i struktury niż te, które były typowe w przeszłości. Również wpływ technologii, zmian społecznych i ekonomicznych oraz globalizacji na rodziny jest coraz bardziej zauważalny. W związku z tym, wychowanie dzieci w takich rodzinach może być różne niż w przeszłości i wymaga od rodziców oraz opiekunów nowych umiejętności i metod radzenia sobie z nowymi wyzwaniami.
Rodzina współczesna musi przystosować się od wewnątrz do różnorodnych oddziaływań, niezliczonych i zmiennych czynników, składających się na życie i wypływających na stosunki jednych członków rodziny na drugich. W warunkach korzystnych uczucia miłości, lojalności utrzymana jest harmonia, zaś przy okolicznościach odmiennych, pełnych nadmiernych napięć i konfliktów, powstają wzajemne antagonizmy i wówczas całość rodziny jest zagrożona.
Dziecko potrzebuje do normalnego rozwoju takich warunków, jakie wytwarza jego najbliższe środowisko. Sztuczne warunki mogą być traktowane jako wyjątek, często konieczny, ale nigdy jako reguła.
Niezależnie od przemian, jakim rodzina uległa w procesie rozwoju społecznego, jej funkcja wychowawcza zawsze była uważana za elementarną. Zmian, jakich się w niej dokonały, nie należy traktować jako zmniejszenie się znaczenia rodzinnego środowiska wychowawczego, lecz jako przeobrażenie tej roli, w związku z konieczną adaptacją do nowej sytuacji społeczno-kulturalnej oraz ekonomicznej.
Zgodziłabym się tutaj z poglądami R. Wroczyńskiego, który twierdzi, iż „jest bezsporne, że przeobrażenia te nie podważyły roli społecznej rodziny, a jedynie zadania jej określiły w nowy sposób, odpowiadający warunkom i potrzebom współczesnego społeczeństwa…” Mimo to, rodzina jako grupa pierwotna, oparta na więzach krwi, pozostaje nadal niezastąpionym ogniwem życia społecznego i jako podstawowa grupa w życiu społecznym jest nadal ośrodkiem kształtowania się podstaw osobowości dziecka.
R. Wroczyński, Pedagogika społeczna, Warszawa 1976, s. 260
