Kontrola pracy domowej na lekcjach szkolnych wymaga należytego przygotowania tak ze strony nauczyciela, jak i ucznia. Uczeń powinien dokładnie wiedzieć jakie zadanie należało przygotować i na kiedy. Obowiązkiem z kolei nauczyciela jest powiedzieć, których uczniów będzie pytał i jakie postawi im pytania. Planowanie uczniów do pyta?nia nie może odbywać się według z góry określonej zasady, ponieważ uczniowie potrafią z matematyczną dokładnością obliczyć dzień, w którym będą pytani. Sprawdzanie pracy domowej zazwyczaj odbywa się na początku lekcji i ogrania się do sprawdzenia zadań domowych lub przepytania uczniów z przerobionego i zadanego materiału.
W stosunku do uczniów, którzy z nieuzasadnionych powodów nie przygotowali zadań domowych, należy wyciągnąć odpowiednie konsekwencje. Takie postępowanie nauczyciela wyrabia u uczniów i prawdomówność. Oprócz kontroli ilościowej nauczyciel dokonuje kontroli jakościowej przez odczytanie i omówienie prac pisemnych oraz przepytanie uczniów z przerobionego materiału. Dość łatwo można sprawdzić zadania z matematyki, fizyki i chemii, gdyż zawsze mają wynik jednoznaczny. Dotyczy to również ćwiczeń z gramatyki i ortografii. Staranna poprawa prac pisemnych powinna zorientować nauczyciela z jakich źródeł uczeń korzystał przy odpisywaniu. Tak przepro?wadzona kontrola prac pisemnych będzie ostrzeżeniem dla tych uczniów, którzy bardzo często odrabiają samodzielnie zadane prace. W zależności od zakresu materiału oraz od celu wyróżniamy kontrolę bieżącą i okresową. Kontrola bieżąca polega na systematycznym sprawdzaniu przygotowania uczniów do lekcji. Kontrola okresowa obejmuje większy materiał programowy, stanowiący pewną logiczną całość.
Pewne prace kontrolne pozwalają dokładnie zbadać przygotowanie uczniów do lekcji w większej partii materiału, a postawione stopnie wraz z ocenami odpowiedzi ustnych stanowią podstawę do wystawienia ocen okresowych czy też końcowych. Przy kontroli okresowej ustne odczytywanie można zastąpić testem wiadomości, który gwarantuje pełny obiektywizm oceny. Pisemne prace kontrolne mają również i pewne wady. Otóż dla ucznia nie jest obojętne czy będzie odpytywany ustnie czy też pisemnie. Z doświadczenia wiemy, że uczniowie łatwiej wypowiadają niż wypisują. Przy pisaniu prac występują poza trudnościami rzeczowymi, trudności stylistyczne i ortograficzne. Poza tym nauczyciel jest odsunięty od toku myślenia ucznia i jego aktualnych wiado?mości. Uwzględniając zalety i braki pisemnej formy kontroli jest ona cennym środkiem do aktywizowania wszystkich uczniów.