„Aby szkoła mogła prawidłowo oddziaływać na rozwój dzieci i młodzieży, powinna być zorientowana w działalności (poczynaniach) swoich wychowanków w środowisku pozaszkolnym i stosunku społeczności lokalnej do szkoły”.[i] „Współpraca szkoły ze środowiskiem, z instytucjami pozaszkolnymi (edukacji równoległej) jest konieczna. Nawet najbardziej uniwersalna szkoła nie może we własnym zakresie w pełni zastąpić uczniom takich instytucji, jak kościół, domy kultury, place zabaw, kluby sportowe, świetlice, czytelnie oraz powszechne instytucje kultury masowej łącznie z właściwym klimatem i siłą oddziaływań wychowawczych domu rodzinnego.”[ii]
Jeżeli dochodzi do zmian w otoczeniu dziecka (a głównie chcę podkreślić oddziaływanie wychowawcze domu rodzinnego i szkoły), to częstokroć zaczynają pojawiać się niepowodzenia szkolne u dzieci. Niepowodzenie jest procesem, który zaczyna się w momencie dla niego nie znanym, ale na pewno przełomowym w życiu i dla życia dziecka. W toku tego procesu powinniśmy rozpoznać braki w wiadomościach i w zachowaniu dziecka.
Ze względu na nasilanie się procesu niepowodzenia wraz z upływem czasu, Wincenty Okoń wyróżnia w nim dwie fazy, dzieląc niepowodzenia na ukryte i jawne. Niepowodzenia ukryte autor porównuje do choroby: im szybciej je rozpoznamy w utajonej fazie rozwoju, tym szybciej dojdzie do usunięcia.
„Pojęcie powodzenia i niepowodzenia w nauce szkolnej możemy i musimy rozpatrywać łącznie, w nauczaniu bowiem, kiedy
kończy się powodzenie, wówczas zaczyna się niepowodzenie – i odwrotnie”.[iii]
Skuteczność nauczania jako jeden z głównych celów pociąga za sobą konieczność zwalczania niepowodzeń i ich skutków. Taki punkt widzenia prowadzi do próby najdokładniejszego ustalenia istoty i treści niepowodzenia, musimy wiedzieć z czym walczymy. Aby skutecznie walczyć z niepowodzeniem dzieci w nauce należy określić tak wymagania, czyli wyniki pracy szkoły i dziecka, aby były one jednoznacznie rozumiane przez wszystkich. Należy zapewnić dziecku odpowiednie warunki nie tylko w szkole, ale także w środowisku rodzinnym i rówieśniczym.
[i] E. Trempała, Szkoła a edukacja równoległa (nieszkolna), Bydgoszcz 1994 r., s. 199