Metodologia badań

Metodologia badań pedagogicznych

Metody, techniki i narzędzia badawcze w badaniach pedagogicznych

Metody, jak i techniki badań to sposoby postępowania naukowego, mające na celu rozwiązanie sformułowanego uprzednio problemu. Metody są ogólnie zalecanymi sposobami rozwiązywania nurtujących badacza problemów. Natomiast techniki odnoszą się do bardziej uszczegółowionych sposobów postępowania badawczego i faktycznie stosowanych w danej nauce. Są one także metodami badań, lecz nie w ogólnym, ale węższym znaczeniu tego słowa.[1]

Można powiedzieć też, że metody badawcze w ich ogólnym znaczeniu są gatunkową nazwą określonych sposobów postępowania badawczego, a techniki badawcze odmianami tego rodzaju metod.[2]

Techniki badawcze są zaś bliżej skonkretyzowanymi sposobami postępowania badawczego. Podporządkowane są metodom badawczym, pełniąc niejako wobec nich wyraźnie służebną rolę. Stanowią jakby „ostatni akord” danej metody badań, która jest dla nich zawsze istotnym punktem odniesienia i obejmuje kilka ich odmian.[3]

Stosowanie jakościowych metod zbierania danych o faktach edukacyjnych łączy się z przebywaniem badacza w terenie, a więc w miejscach, gdzie toczy się codzienne życie badanych[4].

W badaniach pedagogicznych istnieje wiele różnych klasyfikacji metod, technik i narzędzi badawczych. W pracy został wykorzystany podział wg Mieczysława Łobockiego[5]:

  1. Metody badań pedagogicznych:
  • Obserwacja
  • Eksperyment pedagogiczny
  • Testy osiągnięć szkolnych
  • Techniki socjometryczne
  • Analiza treści
  • Skale ocen
  • Ankiety i kwestionariusze
  • Rozmowa i wywiad
  1. Techniki badań pedagogicznych:
  • Techniki obserwacji:
  • Techniki obserwacji dorywczej
  • Technika dzienników obserwacyjnych
  • Technika obserwacji kategoryzowanej
  • Techniki eksperymentalne:
  • Technika grup równoległych
  • Technika rotacji
  • Technika jednej grupy
  • Techniki socjometryczne:
  • Technika socjometryczna J. I. Moreno
  • Technika „Zgadnij kto?”
  • Plebiscyt życzliwości i niechęci
  • Technika szeregowania rangowego
  • Techniki analizy dokumentów:
  • Analiza dzienników
  • Analiza rysunków
  • Analiza wypracowań

Po ustaleniu rodzaju zjawiska w rozwiązaniu problemu postawionego w pracy została wybrana metoda analizy treści. Analiza treści polega na zinterpretowaniu zawartych w nich treści pod kątem określonych celów badawczych, dostarcza cennych informacji o funkcjonowaniu, rodzajach działalności opiekuńczej, wychowawczej, edukacyjnej, społecznej, kulturowej czy innej. Zatem dokumentem nazywać będziemy każdą rzecz stanowiącą źródło informacji o przedmiotach, ludziach, faktach i zjawiskach.[6] 

Techniką badań pedagogicznych, którą się posłużono była analiza dokumentów, ponieważ dzięki tej technice można w pełni poznać rolę reklamy społecznej jako narzędzia kampanii społecznej.

Dokumentem nazywa się utrwalony w sposób formalny (najczęściej urzędowy) wytwór ludzkiej działalności. Jest nim np. świadectwo szkolne, dziennik lekcyjny, dziennik urzędowy, zarządzenia wydawane przez oficjalne czynniki państwowe itp.[7]

Odczytywanie informacji zawartych w dokumentach sprawia badaczom wiele trudności. Wynikają one z różnorodności treści w nich zawartych, co niekiedy czyni je mało zrozumiałymi. Zadaniem badacza jest dokonanie oceny dokumentów pod kątem ich autentyczności i wiarygodności oraz oddzielenie dokumentów autentycznych i prawdziwych od tych, które budzą wątpliwości bądź zostały opracowane w złej wierze. Każda dokonana ocena musi dotyczyć zawartych w nich treści[8].

Analiza dokumentów na użytek badań pedagogicznych występuje także pod nazwą analizy wytworów pracy, jako wszelkie obiektywne przedmioty będące wynikiem ludzkiej działalności, związanej zarówno z nauką, działalnością kulturalną, życiem osobistym, jak i działalnością produkcyjną. Używana jest też nazwa analizy wytworów lub analizy prac własnych dzieci i młodzieży[9] [10].

W technice – analiza dokumentów wyróżnia się analizę jakościową i analizę ilościową. Analiza jakościowa opiera się na zasadach obowiązujących przy analizach historycznych i sprowadza się do wysuwania wniosków na podstawie zawartych w dokumentach informacji. Polega ona na poprawnym odczytaniu treści zawartych w dokumentach i subiektywnym ich zinterpretowaniu. W analizie takiej, badacz usiłuje nie tylko odpowiedzieć na pytanie, co autor dokumentu chciał przedstawić i naświetlić, ale także stara się odczytać informacje ukryte, niejawne i pisane „między wierszami”. Natomiast analiza ilościowa jest pozbawiona subiektywnego wartościowania i sprowadza się przede wszystkim do ilościowego opisu osób, rzeczy, procesów, faktów, słów, znaków, itp.

Przez analizę dokumentów rozumie się analizę wszelkich wytworów dzieci, młodzieży i dorosłych mogących „stanowić źródło informacji, na podstawie której można wydawać uzasadnione sądy o przedmiotach, ludziach i procesach”[11].

Technice tej podlegają różnego rodzaju wytwory dzieci i nie tylko takie jak:

  • listy,
  • pamiętniki,
  • rysunki,
  • zeszyty szkolne,
  • twórczość literacka,
  • różne zapisy w dziennikach klasowych,
  • roczniki statystyczne,
  • sondaże.

Drugą techniką była technika wywiadu, ponieważ dzięki tej technice można uzupełnić informacje dotyczące RS. Nie wszystkie zjawiska można zaobserwować bezpośrednio, dlatego dla pozyskania danych, badacze muszą prowadzić rozmowy lub wywiady z ludźmi, pytając ich o określone zdarzenia, o opinie, poglądy, itp.[12]. Wywiad jest rozmową badającego z respondentem lub respondentami według opracowanych wcześniej dyspozycji lub w oparciu o specjalny kwestionariusz. Wykorzystywany jest przy poznawaniu układów, charakteru i zależności środowiska wychowawczego, a także do poznawania wszelkiej problematyki środowiska i aspektów wychowania w środowisku społecznym.

Wywiad służy głównie do poznawania faktów, opinii i postaw danej zbiorowości. Materiał uzyskany drogą wywiadu pozwala ponadto na analizę układów i zależności między zjawiskami. Sprawność wywiadu i wartość uzyskanego materiału zależą od wielu czynników. Najważniejszym jednak warunkiem poprawnego przeprowadzenia wywiadu są właściwie przygotowane dyspozycje. Określa się je zazwyczaj mianem kwestionariusza. Ale dopiero wówczas słuszna jest taka nazwa, gdy jest to zestaw pytań, zbudowany według specjalnych zasad. Zdarza się jednak prowadzenie wywiadu tylko według pewnego planu w postaci dyspozycji do rozmowy nienarzucających ani kolejności, ani ścisłości w zadawaniu poszczególnych pytań. Tendencje panujące we współczesnej pedagogice zmierzają do opierania wywiadu na kwestionariuszu skategoryzowanym. Dla badań środowiskowych tendencja taka nie zawsze będzie najlepsza. Celem tych badań, jest bowiem możliwie wszechstronne i dogłębne poznanie istoty zjawisk wychowawczych zachodzących w środowisku. Do tego celu lepiej służą swobodne rozmowy według dyspozycji (pytania otwarte), które można ukierunkowywać. Można także zagadnienia przypadkowe, jeśli wydają się być ważne, rozwijać i uzyskiwać ich wszechstronniejsze naświetlenie.

Często jednak pewne sprawy wymagają precyzyjnego i konkretnego znania, czemu lepiej służy kwestionariusz skategoryzowany[13].

Od innych technik badawczych wywiad odróżnia się tym, że:

  1. w jego przeprowadzeniu uczestniczą co najmniej dwie osoby;
  2. komunikowanie się podczas wywiadu jest ustne a nie za pomocą pisma i dlatego wywiad traktowany bywa jako rozmowa;
  3. zapis wypowiedzi respondenta dokonuje osoba prowadząca wywiad;
  4. w wywiadzie następuje proces wzajemnego oddziaływania osoby prowadzącej wywiad i respondenta[14].

Narzędzie badawcze jest przedmiotem służącym do realizacji wybranej techniki badań w tym rozumieniu narzędziem badawczym będzie kwestionariusz wywiadu, magnetofon, dyktafon, arkusz obserwacyjny, a nawet ołówek[15].

W poznaniu odpowiedzi na postawione problemy badawcze zostały skonstruowane dyspozycje do wywiadu z pracownikami agencji reklamowych tworzących reklamy społeczne. Dotyczyły one skuteczności, projektowania, a także przygotowywania reklam społecznych. Drugim narzędziem, którym się posłużono był arkusz obserwacji, którym zostały zebrane dane dotyczące reklam społecznych emitowanych przez telewizję w 2011 roku. A przede wszystkim dominujących form przekazu, najczęściej poruszanych tematów oraz wykorzystanych technik oddziaływania.

[1] Zob. S. Nowak, [w:] M. Łobocki (red.), Metody i techniki badań pedagogicznych, Kraków 2008, s. 27.

[2] Zob. W. Zaczyński, [w:] M. Łobocki (red.), Metody i techniki badań pedagogicznych, Kraków 2008, s. 27.

[3] Zob. M. Łobocki (red.), Metody i techniki badań pedagogicznych, Kraków 2008, s. 27.

[4] Zob. M. Hammersley, P. Atkinson, Metody badań terenowych, przekład S. Dymczyk, [w:] Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika, Warszawa 2003, s. 34.

[5] Por. M. Łobocki (red.), Metody i techniki badań pedagogicznych, Kraków 2008, s. 29 – 30.

[6] A. W. Maszke, Metody i techniki badań pedagogicznych, Rzeszów 2008, s. 252.

[7] Zob. Z. Kwieciński, B. Sliwerski (red.), Pedagogika, Warszawa 2003, s. 44.

[8] Por. A. W. Maszke, Metody i techniki badań pedagogicznych, Rzeszów 2008, s. 255 – 256.

[9]  Por. M. Łobocki (red.), Metody i techniki badań pedagogicznych, Kraków 2008, s. 111 – 112.

[10] Zob. A. W. Maszke, Metody i techniki badań pedagogicznych, Rzeszów 2008, s. 257.

[11] Zob. Z. Zaczyński, [w:] M. Łobocki (red.), Metody i techniki badań pedagogicznych, Kraków 2008, s. 112.

[12] Zob. A. W. Maszke, Metody i techniki badań pedagogicznych, Rzeszów 2008, s. 220.

[13] Por. T. Pilch (red.), Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 1995, s. 81 – 83.

[14] Zob. A. W. Maszke, Metody i techniki badań pedagogicznych, Rzeszów 2008, s. 220.

[15] Zob. T. Pilch (red.), Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 1995, s. 42.

5/5 - (4 głosów)

Problemy i hipotezy badawcze

Podjęcie badań pedagogicznych wymaga ustalenia problemu badawczego, który według M. Łobockiego to „swoiste pytanie, określające jakość i rozmiar pewnej niewiedzy oraz cel i granicę pracy naukowej” (M. Łobocki 1982 str.55).

Przy opracowaniu problemów badawczych na specjalną uwagę zasługują następujące kryteria poprawności metodologicznej:

  1. „Precyzyjność w określeniu problemów badawczych.
  2. Usytuowanie problemów badawczych na tle dotychczasowych osiągnięć naukowych.
  3. Empiryczna sprawdzalność” (M. Łobocki 1982 str.69)

Problemy i hipotezy badawcze są fundamentalnymi elementami każdej pracy naukowej, w tym pracy magisterskiej. To od ich precyzyjnego sformułowania zależy sukces całego projektu badawczego. Problemy badawcze wyznaczają kierunek badań, wskazują, jakie zagadnienia wymagają odpowiedzi, oraz określają cel, do którego dąży badacz. Z kolei hipotezy badawcze to przypuszczenia lub przewidywania, które badacz stawia na podstawie dostępnej wiedzy teoretycznej i które zamierza potwierdzić lub obalić w trakcie prowadzonych badań. Sformułowanie problemu i hipotez to pierwszy krok do stworzenia dobrze zaplanowanego i uporządkowanego procesu badawczego.

Problem badawczy to pytanie lub zespół pytań, które wynikają z obserwacji rzeczywistości, wcześniejszych badań, czy też istniejących teorii. Problem badawczy stanowi esencję tego, co badacz chce zbadać, wyjaśnić, opisać lub zrozumieć. Często problem badawczy wynika z zauważonej luki w literaturze przedmiotu, braku pełnych odpowiedzi na pewne zjawiska lub sprzeczności w dotychczasowych badaniach. Ważne jest, aby problem badawczy był sformułowany w sposób konkretny, możliwy do badania oraz odnosił się do rzeczywistych zjawisk. Powinien także odpowiadać na pytania, które mają istotne znaczenie z punktu widzenia badanej dziedziny nauki.

Przykładem problemu badawczego może być pytanie: „W jaki sposób wdrożenie technologii cyfrowych wpływa na efektywność pracy w organizacjach?”. Taki problem badawczy jest szeroki, ale wyraźnie określa kierunek badania oraz wskazuje, że celem jest zrozumienie wpływu technologii na procesy w firmach. Może on wynikać z zaobserwowanej potrzeby zbadania, w jakim stopniu technologia przyczynia się do poprawy lub pogorszenia efektywności pracy.

Problem badawczy może być także bardziej szczegółowy, na przykład: „Jakie czynniki decydują o skuteczności wdrożenia technologii cyfrowych w małych i średnich przedsiębiorstwach?”. W takim przypadku problem badawczy koncentruje się na konkretnych aspektach wdrożenia technologii, co pozwala na bardziej ukierunkowane badanie. Problem badawczy nie zawsze musi mieć formę jednego pytania – może również być przedstawiony jako zespół powiązanych zagadnień, które badacz chce zbadać.

Hipotezy badawcze są przypuszczeniami, które badacz stawia na podstawie wiedzy teoretycznej i które mają na celu wyjaśnienie zjawisk lub zależności opisanych w problemie badawczym. Hipoteza to pewna forma prognozy, którą badacz chce zweryfikować w trakcie badania. Hipotezy są sformułowane w sposób, który umożliwia ich sprawdzenie za pomocą zebranych danych empirycznych. W pracy magisterskiej badacz stawia zarówno hipotezy główne, które odnoszą się do kluczowych aspektów problemu badawczego, jak i hipotezy pomocnicze, które skupiają się na bardziej szczegółowych zagadnieniach.

Hipoteza badawcza powinna być sformułowana jasno, precyzyjnie i weryfikowalnie. Musi opierać się na logicznych przesłankach wynikających z analizy literatury i dotychczasowej wiedzy w danej dziedzinie. Dobrze sformułowana hipoteza nie tylko przewiduje określony wynik badania, ale także wskazuje, w jaki sposób można ją zweryfikować – czy to poprzez potwierdzenie, czy też obalenie na podstawie zebranych danych.

Przykładem hipotezy badawczej dla problemu dotyczącego wpływu technologii cyfrowych na efektywność pracy może być: „Wdrożenie technologii cyfrowych w organizacjach prowadzi do wzrostu efektywności pracy”. Taka hipoteza jest jasna, przewiduje konkretny wynik badania i można ją zweryfikować na podstawie danych ilościowych lub jakościowych. Badacz może np. przeprowadzić badanie ankietowe lub wywiady z pracownikami, aby sprawdzić, czy ich postrzegana efektywność wzrosła po wdrożeniu nowych technologii.

W przypadku bardziej szczegółowego problemu badawczego, dotyczącego czynników wpływających na skuteczność wdrożenia technologii cyfrowych, hipoteza może brzmieć: „Skuteczność wdrożenia technologii cyfrowych w małych i średnich przedsiębiorstwach zależy od poziomu zaangażowania kadry zarządzającej”. Taka hipoteza stawia przypuszczenie dotyczące konkretnego czynnika – zaangażowania kadry zarządzającej – który może wpływać na powodzenie procesu wdrożenia technologii. Badacz może zbadać, jak różne poziomy zaangażowania menedżerów wpływają na efektywność wdrażanych rozwiązań technologicznych.

Hipotezy mogą mieć różny charakter. Mogą to być hipotezy kierunkowe, które przewidują określony kierunek zależności, np. „im wyższy poziom zaangażowania pracowników, tym wyższa efektywność wdrożenia technologii”. Mogą to być także hipotezy zerowe, które zakładają brak związku pomiędzy zmiennymi, np. „Nie istnieje związek pomiędzy zaangażowaniem pracowników a efektywnością wdrożenia technologii cyfrowych”. W badaniach ilościowych zazwyczaj stawia się hipotezy zerowe, które następnie są testowane statystycznie w celu ich odrzucenia lub przyjęcia.

Kluczowym elementem pracy magisterskiej jest dokładne zdefiniowanie problemu badawczego oraz hipotez, ponieważ to one wyznaczają strukturę całego badania i determinują, jakie dane będą zbierane oraz jakie metody analizy zostaną zastosowane. Problem badawczy powinien być sformułowany na tyle ogólnie, aby umożliwił kompleksową analizę zagadnienia, ale jednocześnie na tyle precyzyjnie, aby można było wyciągnąć z niego konkretne pytania badawcze. Hipotezy natomiast muszą być wyraźnie powiązane z problemem badawczym i umożliwiać jego rozwiązanie lub przynajmniej dostarczyć nowych informacji na temat badanego zjawiska.

Zarówno problem badawczy, jak i hipotezy, powinny być oparte na solidnej podstawie teoretycznej, co oznacza, że badacz musi przeprowadzić dogłębną analizę literatury, aby zidentyfikować istniejące luki badawcze oraz zaproponować własne rozwiązania lub prognozy. To właśnie ten proces analizy pozwala na stworzenie wartościowej pracy magisterskiej, która nie tylko rozwiązuje konkretny problem, ale również wnosi wkład w rozwój danej dziedziny nauki.

Poniżej problemy i hipotezy badawcze z jednej z prac dyplomowych:

Moim głównym problemem jest pytanie o rodzaj współpracy rodziców z wychowawcą klasy oraz stopień uczestnictwa rodziców w edukacji dziecka. Do tak ujętego problemu badawczego sformułowałam następującą hipotezę roboczą, która „ jest wnioskiem z dotychczasowych obserwacji i doświadczeń badacza”(M. Łobocki 1982 str.77). Brzmi ona następująco: Współpraca rodziców z wychowawca klasy oraz stopień uczestnictwa rodziców w edukacji dziecka jest minimalny. Z uwagi na to, że problem główny i hipoteza robocza zawierają duży stopień ogólności wysunęłam problemy szczegółowe i odpowiadające im hipotezy.

Problemy szczegółowe:

  1. Jaki jest wpływ rodziców na edukację dziecka?
  2. Czy rodzice wiedzą jakich przedmiotów uczą się ich dzieci i kto je uczy?
  3. Czy rodzice uczestniczą w organizowaniu zajęć pozalekcyjnych?
  4. Na czym polega współpraca rodziców z wychowawca klasy i jak często do niej dochodzi?
  5. Czy rodzice znają przepisy prawne określające ich status w szkole dziecka?
  6. Czy uczeń, którego rodzice aktywnie uczestniczą w życiu szkolnym osiąga lepsze wyniki w nauce?
  7. Czy pozycja społeczna i wykonywany zawód rodziców mają wpływ na ich kontakt ze szkołą dziecka?
  8. Czy rodzice swoją działalnością pedagogiczną w szkole wnoszą coś nowego z życie dzieci?
  9. Jaki wpływ na rozwój dziecka ma zaufanie do siebie rodziców i nauczycieli?
  10. Czy rodzicom zależy na poprawie warunków nauczania dzieci, na modernizacji systemu edukacji. Czy jedynie zależy im, aby ich dziecko „radziło sobie” z nauką w obecnym systemie szkolnym?

Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie problemowe wyraża się w propozycjach odpowiedzi, które nazywamy hipotezami roboczymi, które „wiodą do poznania naukowego pod kątem przyjętych celów i są składnikiem metody naukowej” (W. Ciczkowski 1998 str.86).

„Hipoteza to stwierdzenie, co do którego istnieje pewne prawdopodobieństwo, ze stanowić będzie ono prawdziwe rozwiązanie postawionego problemu” (W. Ciczkowski 1998 str.86).

Pilch uważa hipotezę za „najważniejszą, umysłową technikę badawczą, która musi być poprzedzona rozeznaniem i studium z literatury” (W. Ciczkowski 1998 str. 86).

Hipotezy robocze do sformułowanych wcześnie pytań problemowych mają postać następującą :

  1. Wpływ rodziców na edukację dziecka jest znikomy i ogranicza się do minimum.
  2. Rodzice znają ogólnie przedmioty, których uczą się ich dzieci lecz nie wiedzą kto je prowadzi i jaki zakres materiału jest w danej chwili przerabiany.
  3. Rodzice nie uczestniczą w organizowaniu zajęć pozalekcyjnych.
  4. Współpraca rodziców z wychowawcą klasy polega na kontaktowaniu się na zebraniach zwanych wywiadówkami. Przeciętny rodzic pojawia się raz na półrocze na takim zebraniu.
  5. Rodzice nie wiedzą nawet o istnieniu jakiegokolwiek zapisu prawnego dotyczącego ich osoby czy działalności w szkole dziecka.
  6. Uczeń, którego rodzice aktywnie uczestniczą w życiu szkolnym osiągają lepsze wyniki w nauce.
  7. Pozycja społeczna i wykonywany zawód rodziców mają wpływ na ich kontakt ze szkołą dziecka.
  8. Rodzice swoją działalnością pedagogiczną nie wnoszą nic nowego w życie społeczności uczniowskiej, ponieważ powtarzają schematy działań swoich poprzedników.
  9. Zaufanie jest podstawą do współpracy od, której należy rozpocząć edukację dziecka. Kiedy obie strony darzą się zaufaniem, mogą dostarczyć sobie wielu niezbędnych informacji o uczniu m.in. jakie ma trudności w przyswajaniu materiału, z jakimi przedmiotami sobie nie radzi. Rodzic może dostarczyć informacji o dziecku, o których nauczyciel nie wie np. o farmach wypoczynku, zainteresowaniach, mocnych stronach ucznia.
  10. Nauczyciel zaś przez swoją wiedzę pedagogiczną może pomóc w wychowaniu dziecka, wskazać wzorzec postępowania.

Rodzice nie myślą o poprawieniu warunków nauczania i zmianie modelu wychowania szkolnego. Każdy chce jedynie aby dziecko skończyło daną szkołę i mogło dalej się uczyć.

5/5 - (3 głosów)

Cel pracy, problematyka badawcza i hipotezy

Cel pracy, problematyka badawcza i hipotezy to kluczowe elementy każdej pracy naukowej, które wyznaczają kierunek badań i stanowią fundament dla przeprowadzenia całego procesu badawczego. W pracy magisterskiej odpowiednie sformułowanie tych elementów jest niezbędne do zbudowania logicznej struktury badań, które umożliwią osiągnięcie założonych wyników i wniosków.

Cel pracy to precyzyjnie sformułowane zadanie, które autor chce osiągnąć na drodze prowadzonych badań. Określa on, do jakiego wyniku dąży badacz, co chce zbadać lub jaką problematykę zamierza zgłębić. Cel powinien być jasny, konkretny i mierzalny. W pracy magisterskiej może to być, na przykład, ocena skuteczności jakiegoś zjawiska, opisanie mechanizmów rządzących określoną sytuacją, zbadanie zależności między różnymi czynnikami lub stworzenie nowej teorii. Istotne jest, aby cel pracy był sformułowany w sposób, który pozwala na jego jednoznaczne zrozumienie, a także, aby był dostosowany do tematu pracy oraz do dostępnych metod badawczych. Warto również, aby cel pracy nie był zbyt ogólny ani zbyt wąski, co mogłoby utrudnić realizację badań lub ograniczyć ich wartość naukową.

Problematyka badawcza to zestaw zagadnień, które badacz zamierza rozwiązać w ramach swojego projektu badawczego. Zawiera ona główne pytania, na które odpowiedź mają przynieść przeprowadzone badania, oraz wyzwania, jakie wiążą się z daną tematyką. Problematyka badawcza powinna wynikać z luki w dotychczasowej wiedzy lub z potrzeby rozwiązania konkretnego problemu praktycznego czy teoretycznego. Ważne jest, aby problematyka badawcza była sformułowana w sposób precyzyjny, a jednocześnie kompleksowy, tak by obejmowała wszystkie istotne aspekty tematu. Może ona dotyczyć np. przyczyn pewnych zjawisk, skutków, jakie wywołują, lub sposobów ich przeciwdziałania. W pracy magisterskiej problematyka badawcza stanowi kluczowy element, który pozwala na sformułowanie pytań badawczych i określenie, jakie dane i informacje będą potrzebne do ich rozstrzygnięcia.

Pytania badawcze wynikają bezpośrednio z problematyki i określają, na jakie konkretne kwestie badacz zamierza znaleźć odpowiedzi. Pytania te muszą być logiczne, spójne i dobrze osadzone w kontekście teoretycznym. Zazwyczaj w pracy magisterskiej formułuje się kilka pytań badawczych, które dotyczą różnych aspektów badanego zjawiska. Ważne jest, aby pytania te były jasno sformułowane i możliwe do zbadania przy użyciu dostępnych metod badawczych. Warto również pamiętać, że pytania badawcze muszą być na tyle precyzyjne, aby umożliwić udzielenie na nie jednoznacznych odpowiedzi, co z kolei pozwoli na wyciągnięcie wniosków końcowych.

Hipotezy badawcze to przypuszczenia, które badacz stawia na podstawie wcześniejszej analizy literatury i własnych obserwacji. Mają one formę twierdzeń, które wymagają weryfikacji w procesie badawczym. W pracy magisterskiej hipotezy odgrywają bardzo ważną rolę, ponieważ wskazują kierunek badań oraz to, jakie wyniki mogą być oczekiwane. Dobrze sformułowane hipotezy powinny być weryfikowalne, czyli możliwe do potwierdzenia lub odrzucenia na podstawie zebranych danych empirycznych. Hipotezy mogą mieć różne formy – mogą dotyczyć przyczynowości, korelacji lub różnic między grupami. Istotne jest, aby hipotezy były oparte na solidnych przesłankach teoretycznych i dobrze uzasadnione. Powinny być także sformułowane w sposób jasny i zrozumiały, tak by łatwo można było ocenić, czy zostały one potwierdzone przez wyniki badań.

W pracy magisterskiej bardzo często zdarza się, że badacz stawia zarówno hipotezy główne, jak i pomocnicze. Hipotezy główne dotyczą głównego problemu badawczego i stanowią podstawę do sformułowania końcowych wniosków. Hipotezy pomocnicze natomiast odnoszą się do bardziej szczegółowych kwestii związanych z badanym zagadnieniem. Ich celem jest ułatwienie rozbicia problemu badawczego na mniejsze, bardziej szczegółowe zagadnienia, które mogą być łatwiej badane.

Cel pracy, problematyka badawcza oraz hipotezy stanowią fundament każdego projektu badawczego, w tym pracy magisterskiej. Cel pracy wyznacza, do czego badacz dąży, problematyka badawcza identyfikuje główne pytania, które mają zostać rozwiązane, a hipotezy określają przewidywane odpowiedzi na te pytania. Wspólnie te elementy stanowią logiczną strukturę, która prowadzi badania od momentu postawienia problemu aż do wyciągnięcia wniosków na podstawie przeprowadzonych analiz. Ważne jest, aby wszystkie te elementy były ze sobą spójne i dobrze osadzone w kontekście teoretycznym, co pozwoli na stworzenie pracy naukowej o wysokiej wartości merytorycznej.

praca magisterska z Warszawy

Przebieg leczenia, który wymaga umieszczenia dziecka w szpitalu oddziaływuje na niego zawsze traumatyzująco. Pobyt w szpitalu wywołuje w dziecku poczucie zagrożenia, stanowi źródło lęków, frustracji, ponieważ dokonuje zmian w życiu dziecka: prowadzi do częściowej izolacji go od rodziców, rodzeństwa, kolegów i ulubionych zajęć, z drugiej strony ogranicza jego wolność osobistą.

Hospitalizacja jest bardzo częstym czynnikiem zaburzającym jego zachowanie. R. Anyszko, T. Kott (1988), B. Arusztowicz (1985, 1989, 1992), I. Obuchowska (1995) i inni piszą o destruktywnym wpływie na osobowość dziecka.

Celem niniejszego opracowania jest ukazanie aktualnych form oddziaływań wychowawczych w szpitalu, które będą prowadzić do eliminacji negatywnego wpływu szpitala na psychikę dziecka oraz przedstawienie zadań, jakie winny być podejmowane w przezwyciężeniu zaburzeń związanych z hospitalizacją.

Problemy badawcze sformułowane zostały w postaci podanych niżej pytań:

  • Jakie formy oddziaływań wychowawczych stosuje się z dziećmi hospitalizowanymi?
  • Jaki wpływ mają oddziaływania wychowawcze na proces przystosowania się dzieci do warunków szpitalnych?

W odniesieniu do powyższych problemów badawczych postawiłam następujące hipotezy robocze:

1. Do najczęstszych oddziaływań wychowawczych, stosowanych w szpitalu można zaliczyć:

  • gry i zabawy ruchowe, stolikowe,
  • zajęcia plastyczne,
  • zajęcia przyrodnicze,
  • żywe słowo i teatr,
  • inne.

2. Oddziaływania wychowawcze ułatwiają dzieciom przystosowanie się do pobytu w szpitalu, zmierzają do budowania pozytywnego obrazu własnej osoby, ponadto uwalniają od negatywnych emocji i uczuć.

5/5 - (5 głosów)

Charakterystyka metod i technik badawczych

Najogólniej rzecz ujmując metody i techniki badań pedagogicznych są sposobami postępowania naukowego, którego celem jest rozwiązanie problemu badawczego. Metody są ogólnie postulowanym sposobem rozwiązania problemu badawczego, natomiast techniki są odnoszone do „bardziej uszczegółowionych sposobów postępowania badawczego i faktycznie stosowanych w danej nauce”[1]. Techniki badawcze zawierają się niejako w metodach badawczych, stanowią one część składową metody badań.

Metodę badawczą definiuje A. Kamiński jako „zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentów obejmujących najogólniej całość postępowania badawczego, zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego”[2].

S. Nowak pisze, że metody badawcze to „przede wszystkim typowe, powtarzalne sposoby zbierania, opracowywania, analizy i interpretacji danych empirycznych, służące do uzyskania maksymalnie uzasadnionych odpowiedzi na stawiane w nich pytanie”[3].

Mieczysław Łobocki określa metody badań jako „ogólne, niedostatecznie uszczegółowione sposoby dochodzenia do uzasadnionych, sprawdzonych twierdzeń na temat zjawisk, procesów dydaktyczno – wychowawczych”[4].

Podział metod oraz podporządkowanych im technik badań pedagogicznych wg Mieczysława Łobockiego[5]:

a)  metoda obserwacji. Obserwacja wymaga „koncentracji uwagi na zachowaniach (reakcjach) ważnych z naukowego punktu widzenia, czyli podporządkowanej jakiemuś, z góry ustalonemu celowi poznawczemu”[6], rejestrowania danych, interpretacji oraz sprawdzenia i kontroli pod względem trafności i rzetelności; jest zamierzonym i planowanym spostrzeganiem jakiegoś faktu, zjawiska czy zdarzenia w sposób systematyczny, a czasami okazjonalny[7].

Do metody tej zaliczamy techniki obserwacji skategoryzowanej i technikę obserwacji próbek cząstkowych; techniki obserwacji niestandaryzowanej, do których zaliczamy technikę obserwacji dorywczej, technikę dzienniczków obserwacyjnych, technikę obserwacji fotograficznej i technikę próbek zdarzeń;

b) metoda szacowania, czyli skale ocen lub skale szacunkowe. „Przez metodę szacowania rozumie się ocenianie osób badanych pod względem określonych cech zachowania się w skali kilkustopniowej. Oceny takiej dokonać może każdy, kto zna bliżej osoby będące jej przedmiotem”[8]. Cechę przedstawia się najczęściej w postaci jej:

  • „nazwy,
  • definicji, określającej ogólne znaczenie danej cechy,
  • definicji określającej w sposób bardziej skonkretyzowany ocenianą cechę (z dokładnym podaniem warunków i sytuacji, w jakich można ich oczekiwać) lub
  • dokładnego uszczegółowienia nazwy cechy w formie wyliczenia różnych zachowań, w jakich może się ona przejawiać”[9].

Do metody szacowania zaliczamy skale numeryczne oraz graficzne, przymiotnikowe oraz opisowe, dyskretne oraz ciągłe, także skale z wymuszonym wyborem i inne;

c)      eksperyment pedagogiczny „jest metodą badania zjawisk, związanych z wychowaniem, nauczaniem i kształceniem, wywołanych specjalnie przez osobę badającą w kontrolowanych przez nią warunkach, celem poznania tych zjawisk. Wartość rozumianego w ten sposób eksperymentu polega zwłaszcza na poddaniu naukowej kontroli warunków, w jakich został przeprowadzony. Przy czym przez warunki rozumie się tu zwykle zarówno metody i formy oddziaływań pedagogicznych, jak również następstwa, jakie one za sobą pociągają”[10].

Do eksperymentu pedagogicznego zaliczamy technikę grup równoległych, technikę podziału krzyżowego (rotacji), technikę czterech grup, technikę jednej grupy oraz badania quasi-eksperymentalne;

d)     testy osiągnięć szkolnych zajmują się postawieniem diagnozy. Są one oceną osiągnięć szkolnych uczniów w zakresie danej wiedzy i umiejętności określonego przedmiotu nauczania. Testy mogą obejmować:

  • „proste odtwarzanie z pamięci,
  • rozumienie,
  • umiejętność rozwiązania znanego problemu,
  • umiejętność rozwiązania nowego problemu,
  • krytyczną ocenę sytuacji,
  • zdolność do syntezy”[11].

Testy osiągnięć szkolnych można podzielić ze względu  na (podział wg B. Niemierko):

  • „mierzoną cechę osiągnięć badanego,
  • układ odniesienia wyników testowania,
  • stopień zaawansowania konstrukcyjnego testu,
  • zasięg stosowania testu,
  • typ czynności wykonywanej przez badanego dla udzielenia odpowiedzi na zadanie testowe”[12];

e) metoda socjometryczna to „ilościowe badanie stosunków międzyludzkich w aspekcie faworyzowania, obojętności i odrzucenia w określonej sytuacji wyboru?[13]. Metoda polega na dokonywaniu wyborów negatywnych lub pozytywnych wśród członków grupy ze względu na dane kryterium. Celem tej metody jest badanie stosunków interpersonalnych. ?Mówi się tam o stosunkach przyciągania (atrakcji), jak sympatia, przyjaźń, solidarność, zaufanie i o stosunkach odpychania (repulsji), tj. stosunkach opartych na uczuciach antypatii, wrogości, uleganiu uprzedzeniom”[14]. W metodzie tej stosuje się klasyczną technikę socjometryczną, plebiscyt życzliwości i niechęci, technikę ?Zgadnij kto?? oraz technikę szeregowania rangowego;

f)  analiza dokumentów inaczej nazywana analizą wytworów pracy, analizą wytworów lub analizą prac własnych dzieci i młodzieży. Analiza dokumentów to analiza wszelkich wytworów dzieci, młodzieży i dorosłych, która może „stanowić źródło informacji, na podstawie które można wydawać uzasadnione sądy o przedmiotach, ludziach i procesach”[15]. Analiza dokumentów obejmuje analizę wytworów pisanych i niepisanych, np. rysunków, nagrań magnetofonowych i zapisów cyfrowych, zdjęć, przedmiotów codziennego użytku, filmów, prac ręcznych. Do analizy dokumentów zaliczamy klasyczne techniki analizy dokumentów (analiza zewnętrzna i wewnętrzna dokumentów), nowoczesne techniki analizy dokumentów, analizę ilościową, jakościową i formalną dokumentów, a także analizę wypracowań, dzienników, rysunków i innych technik analizy dokumentów;

g)  metoda sondażu gromadzi informacje „o interesujących badacza problemach w wyniku relacji słownych osób badanych, nazywanych respondentami”[16]. Stosujemy ją, gdy chcemy poznać opinie czy przekonania, oceny czy wiedzę, postawy, motywy czy zainteresowania respondentów. Główną cechą metody sondażu jest „wypytywanie” lub sondowanie opinii. W badaniach pedagogicznych pełni ona funkcję uzupełniającą (pomocową). Do metody sondażu zaliczamy techniki sondażu z zastosowaniem ankiety (technika ankiety audytoryjnej, pocztowej i prasowej, w tym ankieta anonimowa i jawna), techniki sondażu z zastosowaniem wywiadu, tj. częściowo lub całkowicie swobodnego wywiadu i wywiadu ustrukturalizowanego czy skategoryzowanego, wywiadu jawnego i ukrytego, wywiadu indywidualnego i zbiorowego;

h)  metoda dialogowa (rozmowa) jest metodą rzadko stosowaną w badaniach pedagogicznych. Należy ona do tzw. „miękkich” metod badawczych co znaczy, że jest ona pozbawiona z góry zaplanowanego przebiegu, jest tylko nakreślony ogólny lub bardziej uszczegółowiony temat, jaki przypomina się osobom badanym, natomiast nie ma zestawu zaplanowanych i przygotowanych pytań. Po prostu przystępuje się do rozmowy, czyli swobodnej wymiany informacji, myśli i uczuć. Na poprawność metody dialogowej składa się uważne i cierpliwe słuchanie, umiar w odpowiadaniu na stawiane przez rozmówców pytania, powściągliwość w zadawaniu pytań rozmówcom. Na metodę dialogową (rozmowę nieustrukturalizowaną, swobodną wymianę informacji) składa się rozmowa indywidualna i grupowa, rozmowa bezpośrednia i pośrednia, rozmowa oparta na słuchaniu biernym i czynnym;

i) metoda biograficzna w badaniach socjologicznych nazywana jest metodą badań biograficznych, metodą dokumentów autobiograficznych bądź biograficznych albo też metodą dokumentów ludzkich czy dokumentów osobistych[17]. Cechą charakterystyczną tej metody jest to, iż jednocześnie wykorzystuje inne techniki i metody badawcze, jak na przykład analizę dokumentów, obserwację, metodę sondażu czy metodę dialogową. Metoda ta jest pozbawiona znamion samodzielności przysługujących innym metodom badań pedagogicznych. Zastosowanie tej metody wymaga odwołania się do innej metody lub techniki badawczej. Metoda ta zgodnie z sugestią N. K. Denzina, gorliwego jej propagatora opiera się na następujących założeniach:

  • badanie ludzkich działań powinno jak najbardziej wnikliwie uwzględniać poznanie subiektywnych odczuć, doznań i przeżyć ludzi warunkujących wszelką ich aktywność,
  • prowadzone analizy powinny uwzględniać kontekst środowiskowy, gdyż otoczenie, w którym żyje i działa jednostka, określa subiektywne interpretacje i znaczenia przez nią wyrażane,
  • w badaniach należy wykorzystywać różne źródła, gdyż wszelkie rodzaje danych biograficznych, pozwalające na poznanie subiektywnych aspektów zjawisk społecznych, posiadają wartość dla badacza,
  • badania powinny mieć charakter monografii historycznej (czy to jednej osoby, czy grupy bądź organizacji społecznej), dlatego że subiektywne interpretacje, przeżycia (jednostki lub grup społecznych) można w pełni zrozumieć jedynie wówczas, gdy odniesie się je do przeszłych doświadczeń (za A. Nowak, Metoda biograficzna w badaniach pedagogicznych, 1998, s.100?[18]).

[1] Tamże, s. 27.

[2] A. Kamiński, Metoda, technika i procedura badawcza w pedagogice empirycznej, w: Metodologia pedagogiki społecznej, red. R. Wroczyński, T. Pilch, Warszawa – Wrocław – Kraków – Gdańsk 1974, PAN, s. 65.

[3] S. Nowak, Metodologia badań społecznych, Warszawa 1985, s.22.

[4] M. Łobocki, Metody badań pedagogicznych, Warszawa 1978, PWN, s. 115.

[5] M. Łobocki, Metody i techniki badań pedagogicznych, Oficyna Wydawnicza ?Impuls?, Kraków 2006, s. 29-30.

[6] Tamże, s. 45-46.

[7] Por. za: M. Łobocki, Metody i techniki?, s. 46.

[8] Tamże, s. 81.

[9] Tamże, s. 82.

[10] Tamże, s. 106.

[11] Tamże, s. 141-142.

[12] Cyt. za M. Łobocki, Metody i techniki?, s. 143.

[13] Cyt. za M. Łobocki, Metody i techniki?, s. 173.

[14] M. Łobocki, Metody i techniki?, s. 174.

[15] Cyt. za M. Łobocki, Metody i techniki?, s. 212.

[16] M. Łobocki, Metody i techniki?, s. 243.

[17] Tamże, s. 293.

[18] Cyt. za  M. Łobocki, Metody i techniki?, s. 294.

5/5 - (3 głosów)

Problem badawczy i szczegółowe pytania badawcze

Problem badawczy to centralne zagadnienie, które praca magisterska ma na celu rozwiązać lub zbadać. Stanowi on rdzeń całego procesu badawczego, a jego odpowiednie sformułowanie jest kluczowe dla przeprowadzenia rzetelnych i wartościowych badań. Problem badawczy powinien wynikać z analizy literatury przedmiotu i istniejących badań, które ukazują luki, niejasności lub potrzeby pogłębienia wiedzy w danej dziedzinie. Może to być konkretny problem praktyczny do rozwiązania, zjawisko wymagające zrozumienia, albo kwestia teoretyczna, która wymaga weryfikacji. Istotne jest, aby problem badawczy był sformułowany precyzyjnie i był odpowiednio osadzony w kontekście naukowym, aby mógł prowadzić do postawienia odpowiednich pytań badawczych oraz hipotez.

Problem badawczy powinien być na tyle szeroki, aby umożliwiał dogłębne zbadanie tematu, ale jednocześnie na tyle wąski, aby dało się go skutecznie rozwiązać w ramach dostępnych zasobów, takich jak czas i metody badawcze. W praktyce oznacza to, że nie może on być zbyt ogólny ani nadmiernie skomplikowany. Dobrze sformułowany problem badawczy daje jasną wskazówkę, na czym badacz powinien się skupić i jakich odpowiedzi szukać.

Na przykład, w badaniach dotyczących wpływu technologii cyfrowych na efektywność pracy problem badawczy może być sformułowany jako: „W jaki sposób technologie cyfrowe wpływają na efektywność pracy w przedsiębiorstwach?”. Taki problem badawczy jest wystarczająco precyzyjny, aby skoncentrować się na określonym zagadnieniu, a jednocześnie wystarczająco szeroki, aby badanie mogło uwzględniać różne aspekty technologii i ich wpływu.

Z problemem badawczym ściśle związane są pytania badawcze, które służą jego doprecyzowaniu. Pytania badawcze to szczegółowe kwestie, na które badacz stara się znaleźć odpowiedź w ramach przeprowadzanych badań. Odpowiedzi na nie pozwalają rozwiązać lub wyjaśnić postawiony problem badawczy.

Pytania badawcze mogą mieć różny charakter w zależności od tego, jakiego rodzaju badań dotyczy praca magisterska. Mogą być to pytania eksploracyjne, kiedy badacz chce zrozumieć, jakie mechanizmy kierują danym zjawiskiem, bądź pytania przyczynowo-skutkowe, w których badacz próbuje ustalić, jakie czynniki wpływają na dane zjawisko. Mogą to być także pytania porównawcze, które badają różnice między grupami, lub pytania dotyczące prognozowania, które próbują przewidzieć, jak badane zjawisko będzie się rozwijać w przyszłości.

Przykład szczegółowych pytań badawczych dla problemu badawczego dotyczącego wpływu technologii cyfrowych na efektywność pracy może wyglądać następująco:

  1. Jakie technologie cyfrowe są najczęściej wykorzystywane w przedsiębiorstwach w celu zwiększenia efektywności pracy?
    To pytanie pozwala ustalić, które narzędzia i technologie są powszechnie stosowane w praktyce, co umożliwia dalszą analizę ich specyfiki i zastosowań w różnych branżach.
  2. Jakie są główne korzyści wynikające z zastosowania technologii cyfrowych w kontekście efektywności pracy?
    Tutaj badacz może skupić się na pozytywnych aspektach technologii, takich jak automatyzacja procesów, poprawa komunikacji czy redukcja czasu pracy.
  3. Czy istnieją różnice w efektywności pracy w zależności od rodzaju technologii cyfrowych wykorzystywanych w przedsiębiorstwie?
    To pytanie pozwala na porównanie różnych narzędzi technologicznych i ocenę, które z nich mają większy wpływ na efektywność pracy.
  4. Jakie są główne wyzwania związane z wdrożeniem technologii cyfrowych w przedsiębiorstwach?
    Badacz może tutaj zbadać trudności, z jakimi mierzą się przedsiębiorstwa, takie jak koszty wdrożenia, konieczność szkoleń pracowników, czy opór wobec zmian technologicznych.
  5. Czy istnieje związek między wykorzystaniem technologii cyfrowych a satysfakcją pracowników?
    To pytanie pozwala na zbadanie wpływu technologii na motywację i zadowolenie pracowników, co może być istotne dla długoterminowej efektywności.
  6. Jakie są różnice w efektywności pracy przed i po wdrożeniu określonych technologii cyfrowych?
    Badacz może tutaj porównać efektywność przed i po wprowadzeniu konkretnych rozwiązań technologicznych, aby ocenić ich rzeczywisty wpływ.
  7. Jakie czynniki wpływają na skuteczność wdrożenia technologii cyfrowych w przedsiębiorstwach?
    To pytanie pozwala na identyfikację zmiennych, takich jak kultura organizacyjna, gotowość na zmiany technologiczne czy poziom umiejętności pracowników, które mogą mieć wpływ na skuteczność implementacji.

Pytania badawcze powinny być precyzyjnie sformułowane i dostosowane do wybranej metodyki badawczej. To one wyznaczają ścieżkę badawczą, po której badacz będzie się poruszał, zbierając dane, analizując wyniki i formułując wnioski. Dobre pytania badawcze powinny być jednoznaczne, możliwe do zbadania i adekwatne do problemu badawczego. Na ich podstawie formułowane są hipotezy badawcze, które będą weryfikowane w dalszej części pracy.

Poniżej podrozdział z pracy dyplomowej:

Prawidłowa analiza przedmiotu badań oraz realizacja założonych celów poznawczych i utylitarnych nakłada na badacza obowiązek uściślenia i sprecyzowania problematyki badawczej. Metodologia badań empirycznych zaleca nieraz formułowanie ogólnych pytań badawczych, łącznie z precyzowaniem hipotezy lub zespołu hipotez badawczych,  o których słuszności rozstrzyga się na podstawie uzyskanych danych empirycznych. Są to najczęściej uszczegółowione twierdzenia zamknięte dotyczące badanej rzeczywistości, konstruowane na bazie istniejących już twierdzeń lub ustaleń teoretycznych lub empirycznych [1].

Nie zawsze jest to konieczne, ale ze względu na to, iż założyłam także weryfikacyjny charakter niniejszych badań, wydaje się to być wskazane. Stąd sformułowane zostaną hipotezy dotyczące metody Konferencja Grupy Rodzinnej.

„Problem badawczy to pytanie o naturę badanego zjawiska, o istotę związków między zdarzeniami lub istotami i cechami procesów, cechami zjawiska, to mówiąc inaczej uświadomienie sobie trudności z wyjaśnieniem i zrozumieniem określonego fragmentu rzeczywistości, to mówiąc jeszcze inaczej deklaracja o naszej niewiedzy zawarta w gramatycznej formie pytania”[2].

Janusz Sztumski problemem badawczym nazywa to, „co jest przedmiotem wysiłków badawczych, czyli po prostu to, co orientuje nasze przedsięwzięcia poznawcze (?) ważna jest również jego konkretyzacja, czyli uściślenie problemu”[3].

Janusz Sztumski wyróżnia problemy biorąc za kryterium przedmiot, zakres i rolę jaką one pełnią:

  • teoretyczne i praktyczne,
  • ogólne i szczegółowe,
  • podstawowe i cząstkowe.[4]

Zgodnie ze stanowiskiem Stefana Nowaka[5] problematykę badań stanowi zbiór pytań leżących w polu zainteresowań badacza[6], zaś poprawność sformułowanych problemów jest determinowana spełnieniem takich warunków koniecznych jak: dokładność wiedzy zawartej w tematyce badawczej, zawieranie wszystkich, generalnie występujących zależności między zmiennymi, możliwość ich rozstrzygnięcia drogą empiryczną oraz to, że posiadają one wartość praktyczną[7].

W niniejszej pracy starałam się sprostać tym wymaganiom, jednakże nie zawsze wydaje się to możliwe ze względu na ograniczenie zakresu tej pracy, a ponadto w niektórych sferach, które chciałam rozstrzygnąć, brak jest wystarczających odniesień w literaturze przedmiotu. Zatem zawarłam w niniejszej pracy problemy, które w części wynikają z subiektywnego przekonania o ich wadze  i zasadności, aczkolwiek mające pośrednie źródła teoretyczne.

Główny problem badawczy przyjął zatem postać pytania:

Czy metoda Konferencja Grupy Rodzinnej może zostać wprowadzona w polskim systemie pomocy społecznej?

Uszczegóławiając problematykę badawczą postawiono następujące problemy badawcze:

  1. W jaki sposób KGR może wpłynąć na rodzinę, jej funkcjonowanie, relacje, aktywizację, etc?
  2. W jaki sposób KGR może wpłynąć na system pomocy dziecku i rodzinie?
  3. W jakich sytuacjach można zastosować metodę Konferencja Grupy Rodzinnej?
  4. Czy będą występowały trudności we wprowadzeniu KGR w Polsce?
  5. Jak rodziny i specjaliści oceniają metodę Konferencja Grupy Rodzinnej?

Wszystkie pytania badawcze wynikają bądź z przyjętych założeń teoretycznych lub są wynikiem analizy dotychczasowych badań empirycznych. W konsekwencji takiego ich ujęcia ? w części dotyczącej modelu Konferencji Grupy Rodzinnej postawiono kilka ogólnych hipotez badawczych (roboczych).

[1] M. Łobocki, Metody badań pedagogicznych, Warszawa 1982, s. 56; W. Zaczyński, dz. cyt., s. 26.

[2] T. Pilch, T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 2001, s.43.

[3] J. Sztumski, Wstęp do metod i technik badań społecznych?, Katowice 1999 r., Wydawnictwo Naukowe ?Śląsk?, s. 41.

[4] Tamże, s.51.

[5] S. Nowak, op. cit., Warszawa 1985, s. 220 ? 225.

[6] T. Pilch, Metodologia pedagogicznych badań środowiskowych, Warszawa 1971, s. 220.

[7] Tamże, s. 65

4.5/5 - (8 głosów)