Przyjmuje się, że wśród innych grup rodzina wyróżnia się swoistą strukturą i specyficznym funkcjonowaniem. Daje ona jednostce pierwsze i całkowite poczucie przynależności do grupy społecznej, a stosunki emocjonalne i społeczne w niej, nie podlegają w tym samym stopniu zmianom, co wzajemne powiązanie w innych grupach.
Każda rodzina ma swoją wewnętrzną, indywidualną, niepowtarzalną organizację i układ panujących w niej zależności. Układ ten mogą wyznaczyć istniejące wewnętrzne i zewnętrzne wpływy, wspierające scalanie wspólnoty rodzinnej lub powodujące jej rozkład. Każda rodzina jest złożonym mechanizmem społecznym.
Od prawidłowego funkcjonowania tego mechanizmu uzależnione jest przede wszystkim oddziaływanie pedagogiczne rodziców na dzieci. Zadania wychowawcze i społeczne współczesnej rodziny są jednak znacznie trudniejsze niż dawnej, tradycyjnej.[1]
Poczucie przynależności do grupy społecznej oznacza uczucie związku i zaangażowania wobec danej grupy ludzi. Może to być grupa rodzina, przyjaciół, znajomych, kolegów z pracy lub członków danej organizacji czy społeczności. Poczucie przynależności do grupy jest ważne dla dobrego funkcjonowania człowieka, ponieważ daje poczucie bezpieczeństwa, wsparcia i akceptacji. Może także wpływać na poczucie własnej wartości i poczucie przynależności do społeczeństwa. Rodzina jest pierwszą i najważniejszą grupą społeczną, w której dziecko uczy się poczuć przynależność i nawiązywać relacje z innymi.
[1] T. Plich „Zagrożenie integracji małżeńskiej i rodzinnej we współczesnej Polsce”. Oświata i Wychowanie 1987, Nr 38, s.34