Ważnym czynnikiem wpływającym na powodzenie szkolne dziecka są warunki mieszkaniowe. Warunki mieszkaniowe mają istotny wpływ na postępy szkolne dzieci. Na podstawie badań z literatury stwierdzono, że w miarę zagęszczania się powierzchni mieszkaniowej obniżały się postępy szkolne ucznia. Na warunki mieszkaniowe wpływają następujące czynniki: ilość pomieszczeń mieszkalnych, miejsce do nauki ucznia, warunki snu dziecka.
Tabela: 4. Warunki lokalowe rodziny.
| Warunki lokalowe rodziny | Osiągane wyniki w nauce | Razem | ||||
| bdb i dobre | dost i mierne | L | % | |||
| L | % | L | % | |||
| 1 pokój | 2 | 4 | 21 | 42 | 23 | 2 |
| 2 pokoje | 17 | 34 | 7 | 14 | 24 | 17 |
| 3 pokoje i więcej | 3 | 6 | – | – | 3 | 3 |
| N | 22 | 44 | 28 | 56 | 50 | 22 |
W moich badaniach przeważają rodziny biedne, czasami mieszkające wspólnie z dziadkami. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzam, że najwięcej badanych uczniów – 42% otrzymało oceny słabe. Są to uczniowie z rodzin wielodzietnych zajmujących 1 pokój, tylko 4% uczniów z tej grupy uzyskało oceny dobre.
Najliczniejsza grupę stanowią uczniowie zajmujący 2 pokoje – 48%. Z grupy tej 34% uczniów uzyskało wyniki dobre – są to dzieci z rodzin mniej licznych (głównie 2 dzieci). Tam gdzie pomieszczeń było 3 i więcej nie zanotowano ocen dostatecznych i miernych.
Potwierdza się zatem stwierdzenie, że w miarę zagęszczania powierzchni mieszkalnej obniżają się postępy szkolne.
W warunkach ciasnoty mieszkaniowej dziecko nie może zaznać chwili spokoju, ciągle ktoś komuś przeszkadza, dorośli są rozdrażnieni, często dochodzi do sprzeczek lub kłótni. Mieszkanie nie zapewniające minimum wygody jest źródłem konfliktów, a nawet przyczyną nerwic. Dla dziecka sytuacja taka jest tym bardziej szkodliwa, że to właśnie ono – dziecko najczęściej odczuwa ciasnotę mieszkaniową. Zatem ciasne mieszkanie stwarza gorsze warunki rozwoju różnych zainteresowań dziecka i ogranicza możliwości jego pracy w domu. Jeżeli czas w domu nie jest rozdysponowany na potrzeby poszczególnych członków rodziny to mimo najszczerszych chęci, dzieci nie odnoszą sukcesów w nauce. Z przeprowadzonych ankiet wynika, że średnio na jedno pomieszczenie przypada 3 osoby.
Bardzo ważne jest także, czy dziecko w mieszkaniu ma swoje miejsce pracy, miejsce na książki, ciszę w czasie odrabiania lekcji i czy jest zrozumienie potrzeb dziecka ze strony rodziców.
W poniższej tabeli przedstawię miejsce do pracy dzieci w poszczególnych rodzinach, a więc związek z osiąganymi wynikami.
Tabela: 5. Miejsce pracy dziecka w domu.
| Miejsce pracy (nauki) dziecka w domu | Osiągane wyniki w nauce | Razem | ||||
| bdb i dobre | dost i mierne | L | % | |||
| L | % | L | % | |||
| Własny pokój | 3 | 6 | – | – | 3 | 6 |
| Własny kącik, biurko | 19 | 38 | 10 | 20 | 29 | 58 |
| Brak miejsca do nauki | 2 | 4 | 16 | 32 | 18 | 36 |
| N | 24 | 44 | 26 | 52 | 50 | 100 |
Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzam, że dzieci mające własny pokój uzyskały oceny tylko dobre (6%), negatywnych ocen nie zanotowano. Własny kącik i biurko do nauki posiada 58% badanych uczniów i w tej grupie najwięcej jest ocen bdb i dobrych – 38%.
Natomiast tam, gdzie dzieci nie posiadają miejsca do nauki ocen dostatecznych i miernych było najwięcej (32%), a bdb i db tylko 4%.
W przypadkach tych na gorsze wyniki w nauce miały wpływ także inne czynniki tj: negatywna atmosfera domowa, złe warunki materialne i mieszkaniowe, brak konsekwencji w stosunku do dziecka, niski poziom kultury rodziców i czasami alkoholizm. Jak widzimy czynniki te zazębiają się wzajemnie i obciążają dziecko.
Chcę podkreślić, że własne miejsce do pracy jest podstawowym warunkiem wdrożenia dziecka do systematyczności i rozwijania zainteresowań. Tymczasem 36% badanych uczniów nie ma własnego miejsca do odrabiania zadań, gdzie mogłaby spokojnie pracować.
