Ze względu na niepokojące rozmiary niepowodzeń szkolnych we wszystkich niemalże krajach europejskich, Wspólnota Europejska ogłosiła specjalną Rezolucję dotyczącą:
- aktualnej rangi problemu niepowodzeń szkolnych,
- finansowych i strukturalnych uwarunkowań niepowodzeń szkolnych w krajach Wspólnoty,
- przyczyn niepowodzeń szkolnych,
- promowanych sposobów zwalczania tego zjawiska.
„W szczególności należy – podkreśla Rezolucja – zmierzać do pogłębiania i jak najszerszej popularyzacji wiedzy o edukacyjnych i pozaedukacyjnych przyczynach i skutkach tego szkodliwego zjawiska. Trzeba też rozbudować edukację przedszkolną jako jeden ze sposobów zapobiegania niedostatecznym postępom uczniów w nauce, obejmując przy tym tą edukacją w pierwszej kolejności dzieci zaniedbane pod względem społecznym i kulturalnym. Oprócz tego niezbędne jest dobre przygotowanie szkoły do walki z niepowodzeniami.”[1]
Niezależnie od różnic występujących w badaniach różnych badaczy – pedagogów, psychologów wszyscy są zdania, że w obecnych warunkach problemem najważniejszym jest maksymalne podwyższenie efektywności pracy dydaktyczno-wychowawczej w szkołach różnych szczebli i typów, zwłaszcza w nauczaniu początkowym.
„Młodszy wiek szkolny jest charakterystyczny jako okres rozkwitu zdolności intelektualnych… Zwraca się natomiast uwagę na ogromną chłonność umysłu dziecięcego w tym wieku, świetną pamięć i bezkrytyczną gotowość do przyswajania wiedzy oraz wiarę w to, czego się uczy.„[2]
„…chodzi o to, aby od systemu nauczania faworyzującego mniejszość przejść do systemu zapewniającego powodzenie w nauce wszystkim uczniom.”[3]
Stawia się wiele pytań, na które szuka się rozwiązań i dąży do ich realizacji. Oto kilka z nich:
- Jak podnieść efektywność nauczania?
- Czy i jak wykorzystać przedszkole do podwyższania osiągnięć uczniów w nauce szkolnej?
- Jak przygotować nauczycieli do zapobiegania powstawaniu niepowodzeń i ich zwalczania?
- Jakie wnioski wynikają z dotychczasowych badań nad metodami podwyższania osiągnięć szkolnych?
Warto podkreślić, że wyniki badań prowadzonych w Polsce zbieżne są z Raportem.
Na istotne znaczenie psychologiczne, pedagogiczne, społeczne i ekonomiczne niepowodzeń szkolnych zwracano w Polsce uwagę już w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych (W. Okoń – 1952 r.; J. Konopnicki – 1957 r.; M. Tyszkowa – 1964 r.; Cz. Kupisiewicz – 1968 r.). Jak widzimy, jest to problem bardzo ważny i nadal należy dążyć do jego pogłębiania i realizacji.
Z danych gromadzonych różnymi drogami i w odmiennych warunkach społeczno-politycznych wynika, że „…wiele dzieci zdolnych pozbawionych właściwej opieki i do tego niekiedy spostrzegających niechęć otoczenia, nie rozwija się na miarę swoich możliwości, zaniedbuje podstawowe obowiązki, a ich osiągnięcia stają się nieadekwatne do zdolności.„[4]
[1] Cz. Kupisiewicz: Niepowodzenia szkolne ? pedagogiczne wyzwanie dla Europy [w: Edukacja (Studia), nr 1/1995 r., s. 8]
[2] Praca pod red. K. Kruszewskiego, Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, Warszawa 1992, s. 222
[3] Cz. Kupisiewicz: Niepowodzenia szkolne ? pedagogiczne wyzwanie dla Europy [w: Edukacja (Studia), nr 1/1995 r., s. 9]
[4] Praca pod red. K. Kruszewskiego, Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, Warszawa 1992, s. 118