Prace dyplomowe – Strona 48 – Prace magisterskie i licencjackie z pedagogiki

Zakres pojęcia „wychowanie”

Wychowanie – to całość zamierzonych oddziaływań środowiska społecznego, przyrodniczego na jednostkę, trwające całe życie. W zakres pojęcia wchodzi:

wychowanie naturalne pod wpływem środowiska w którym jednostka funkcjonuje – rodzina, kontakty społeczne, obyczaje, religia
wychowanie instytucjonalne – celowe, planowe oddziaływanie instytucji wychowujących takich jak: przedszkola, szkoły, internaty, domy dziecka
samowychowanie

Oddziaływanie to ma wpływ na stosunek jednostki do otaczającego świata, kształtowanie się systemu wartości, norm, celu życia. W pedagogice istnieją definicje, które kładą nacisk na celowe dokonywanie zmian w osobowości człowieka pod wpływem czynników zewnętrznych. Jednostka stanowi w nich przedmiot oddziaływań.

Druga grupa definicji mówi o wychowaniu indywidualnym, czyli wspomaganiu rozwoju jednostki poprzez pobudzanie do działania, ale pośrednio, wpływając nie na wychowanka lecz na warunki w których działa. Wychowanie przekazuje jednostkom dziedzictwo kulturowe, wzory zachowań – utrzymuje ciągłość kulturową społeczeństw, a jednocześnie przygotowuje do uczestnictwa i przekształcania rzeczywistości społecznej.

Wychowanie jest procesem o złożonej naturze, który dotyczy różnych aspektów osobowości człowieka. Jest to jedno z fundamentalnych pojęć pedagogicznych. Według definicji S. Jedynaka, wychowanie w szerszym znaczeniu odnosi się do „wszystkich oddziaływań ze strony środowiska społecznego oraz przyrodniczo-geograficznego, które wpływają na kształtowanie osobowości jednostki”. Natomiast w węższym znaczeniu wychowanie oznacza „świadome i celowe działania, których celem jest kształtowanie lub modyfikowanie konkretnych cech osobowości, w celu dostosowania jej do określonego ideału wychowawczego”.

Wychowanie, w najszerszym sensie, odnosi się do wszystkich wpływów, jakie rodzice, wychowawcy i środowisko mają na rozwój dzieci i młodzieży. Obejmuje to oddziaływania na fizyczny, umysłowy, moralny i estetyczny rozwój, a także przyswajanie przez dzieci wiedzy technicznej i umiejętności. Węższe znaczenie pojęcia „wychowanie” odnosi się natomiast do konkretnych aspektów rozwoju dziecka, a szczególnie często używane jest w odniesieniu do wpływu i kształtowania moralnego wychowanka. Czasem wydaje się, że pojęcie „wychowanie” w tym sensie (moralnym) jest przeciwstawiane wykształceniu intelektualnemu.

Zgodnie z definicją S. Jedynaka, wychowanie w szerszym sensie obejmuje całość oddziaływań środowiska społecznego oraz przyrodniczo-geograficznego na człowieka, które kształtują jego osobowość. Natomiast w węższym sensie, wychowanie to jedynie celowe i świadome działania podejmowane w celu ukształtowania lub zmodyfikowania konkretnych cech osobowości, co prowadzi do formowania jej zgodnie z wybranym ideałem wychowawczym.[1]

Według W. Okonia, wychowanie to świadomie organizowana działalność społeczna, która opiera się na stosunku wychowawczym między wychowankiem a wychowawcą, i ma na celu wywołanie zamierzonych zmian w osobowości wychowanka. Zmiany te dotyczą zarówno poznawczego i instrumentalnego aspektu, związanego z poznawaniem rzeczywistości i zdolnością do oddziaływania na nią, jak i emocjonalno-motywacyjnego aspektu, który obejmuje kształtowanie stosunku człowieka do świata i ludzi, jego przekonań, postaw, układu wartości i celów życiowych. Proces wychowania jest uwarunkowany przez wiele czynników, a jego przebieg zależy od zrozumienia przez jednostkę określonych norm społeczno-moralnych oraz przypisaniu tym normom znaczenia osobistego, co z kolei zależy od wcześniejszych doświadczeń i motywacji jednostki.[2]

[1] S. Jedynak (red.), Słownik etyczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1990, s. 264.

[2] W. Okoń, Nowy słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2007, s. 319.

5/5 - (3 głosów)

Pojęcie wychowania

Wychowanie jest świadomą działalnością społeczną, mającą wywołać zamierzone zmiany w osobowości człowieka lub w jego środowisku. Innymi słowy nie ma wychowania bez osoby, która świadomie i celowo pragnie wywołać zmiany w osobowości wychowanka lub w jego psychospołecznym środowisku. Taka jest więc funkcja i rola oraz znaczenie pedagoga w ujęciu naukowym, jak i potocznym.

Wychowanie jest to całokształt wpływów i oddziaływań środowiska społecznego oraz przyrodniczego na człowieka, kształtujących jego rozwój i osobowość oraz przygotowujących go do życia w społeczeństwie.

We współczesnej pedagogice używa się terminu wychowanie w węższym znaczeniu tego słowa – jako świadome, zamierzone i specyficzne działania osób (wychowawców), których celem jest osiągnięcie względnie trwałych zmian w osobowości jednostki (wychowanka). Zmiany te obejmują zarówno sferę poznawczo-instrumentalną, pozwalającą na poznanie i przekształcanie rzeczywistości, jak i stronę aksjologiczną, kształtującą stosunek człowieka do świata i ludzi, jego przekonania, system wartości itp. W pedagogice używa się pojęcia wychowanie w trzech znaczeniach:

jako proces – rodzaj działalności ludzkiej, polegającej na wywoływaniu zmian w osobowości człowieka,
jako stan – ogół zjawisk określających przebieg, cele, metody, środki i warunki wychowania,
jako wynik – suma następstw wyrażająca się w zmianie osobowości człowieka i w stopniu przygotowania go do życia społecznego.

Rozróżnia się wychowanie: umysłowe, moralne, społeczne, estetyczne i fizyczne, a także samowychowanie.

Wychowanie umysłowe i wychowanie intelektualne jako jedna z podstawowych dziedzin wychowania oznacza podejmowanie specyficznych działań celem przyswojenia wychowankom określonych wiadomości, umiejętności i nawyków, kształtowanie właściwych postaw wobec nauki i pracy umysłowej, a także doskonalenie własnych zdolności poznawczych (spostrzegawczości, pamięci, uwagi, rozumowania itp.) oraz rozwijanie zainteresowań naukowych i kształtowanie przekonań.

Pojęcie wychowania jest jednym z kluczowych terminów w pedagogice i psychologii, które odnosi się do procesu celowego i świadomego oddziaływania na rozwój jednostki, szczególnie w jej dzieciństwie i młodości. Wychowanie obejmuje szeroki zakres działań, mających na celu kształtowanie osobowości, postaw, wartości oraz umiejętności społecznych i emocjonalnych jednostki. Jest to proces dynamiczny, który zachodzi w różnych kontekstach – rodzinie, szkole, społeczności lokalnej oraz w szeroko pojętym społeczeństwie.

Wychowanie, jako zjawisko społeczne, jest nieodłącznym elementem procesu socjalizacji, podczas którego jednostka przyswaja normy, zasady i wartości obowiązujące w danej kulturze i społeczeństwie. Socjalizacja odbywa się zarówno poprzez bezpośrednie oddziaływanie dorosłych (rodziców, nauczycieli, opiekunów), jak i poprzez kontakt z rówieśnikami oraz wpływ mediów, literatury i innych źródeł kultury. W tym kontekście wychowanie jest procesem dwukierunkowym: z jednej strony dorośli kształtują młodsze pokolenia, z drugiej – jednostka aktywnie uczestniczy w swoim wychowaniu, rozwijając się i adaptując do zmieniających się warunków.

Jednym z podstawowych celów wychowania jest rozwój moralny jednostki, czyli kształtowanie zdolności do rozróżniania dobra od zła oraz podejmowania działań zgodnych z zasadami etycznymi. Wychowanie moralne obejmuje nie tylko przekazywanie norm i wartości, ale także rozwijanie empatii, odpowiedzialności za swoje czyny oraz umiejętności podejmowania decyzji zgodnych z własnym sumieniem. Proces ten jest ściśle związany z kształtowaniem charakteru, który obejmuje cechy takie jak uczciwość, wytrwałość, odwaga czy samodyscyplina.

Kolejnym istotnym aspektem wychowania jest rozwój społeczny, który polega na przygotowaniu jednostki do funkcjonowania w społeczeństwie. Wychowanie społeczne obejmuje naukę współpracy, komunikacji, rozwiązywania konfliktów, a także rozwijanie poczucia przynależności do grupy oraz odpowiedzialności za innych. Proces ten jest kluczowy dla kształtowania postaw prospołecznych, które sprzyjają budowaniu zdrowych relacji interpersonalnych oraz aktywnemu uczestnictwu w życiu społecznym.

Wychowanie intelektualne, czyli kształtowanie zdolności poznawczych jednostki, stanowi kolejny ważny element procesu wychowawczego. Obejmuje ono rozwijanie umiejętności myślenia krytycznego, zdolności analitycznych, kreatywności oraz ciekawości poznawczej. Wychowanie intelektualne nie ogranicza się do przekazywania wiedzy, ale także zachęca do samodzielnego poszukiwania informacji, rozwijania zainteresowań oraz podejmowania wyzwań intelektualnych. W ten sposób wychowanie intelektualne przygotowuje jednostkę do samodzielnego myślenia oraz do twórczego rozwiązywania problemów.

Wychowanie emocjonalne, będące częścią procesu wychowawczego, koncentruje się na kształtowaniu zdolności do rozpoznawania, wyrażania i regulowania emocji. Jest to kluczowy element rozwoju osobowości, który ma bezpośredni wpływ na zdrowie psychiczne jednostki oraz jej zdolność do radzenia sobie z trudnościami życiowymi. Wychowanie emocjonalne obejmuje również naukę empatii, czyli zdolności do rozumienia i współodczuwania uczuć innych ludzi, co jest podstawą do budowania zdrowych i satysfakcjonujących relacji interpersonalnych.

Współczesne podejście do wychowania uwzględnia także znaczenie wychowania ekologicznego, które kształtuje odpowiedzialność jednostki za środowisko naturalne. Wychowanie ekologiczne ma na celu rozwijanie świadomości ekologicznej, zrozumienia konsekwencji działań człowieka na środowisko oraz promowanie proekologicznych postaw i zachowań. Jest to szczególnie ważne w kontekście współczesnych wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi, zanieczyszczeniem środowiska oraz ochroną różnorodności biologicznej.

Wychowanie jest procesem długotrwałym, który trwa przez całe życie jednostki. Choć największy wpływ na rozwój osobowości ma wychowanie w dzieciństwie i młodości, proces ten nie kończy się wraz z osiągnięciem dorosłości. Wychowanie jest ciągłym procesem adaptacji do zmieniających się warunków społecznych, kulturowych i technologicznych, który pozwala jednostce na rozwijanie się i doskonalenie w różnych sferach życia.

Warto również podkreślić, że wychowanie nie jest procesem jednolitym i zależy od wielu czynników, takich jak kultura, religia, system wartości rodziny oraz indywidualne cechy jednostki. Różnice w podejściu do wychowania mogą wynikać także z kontekstu historycznego oraz z dominujących w danym okresie ideologii i nurtów pedagogicznych. Współczesne teorie wychowania podkreślają znaczenie indywidualizacji procesu wychowawczego, czyli dostosowywania metod wychowawczych do unikalnych potrzeb, możliwości i zainteresowań każdego dziecka.

Wychowanie obejmuje szeroki zakres działań mających na celu wszechstronny rozwój jednostki, w tym rozwój moralny, społeczny, intelektualny i emocjonalny. Jest to proces dynamiczny, trwający przez całe życie, który przygotowuje jednostkę do pełnego i odpowiedzialnego funkcjonowania w społeczeństwie. Wychowanie jest procesem złożonym, który zależy od wielu czynników, w tym od kultury, systemu wartości oraz indywidualnych cech jednostki, co sprawia, że każde wychowanie jest unikalne i dostosowane do konkretnych warunków i potrzeb.

5/5 - (4 głosów)

Czasopisma pedagogiczne w PRL

kontynuujemy wątek z poprzedniego wpisu Rozwój czasopiśmiennictwa pedagogicznego w Polsce po II wojnie światowej

Lata 1948-1956

Następuje socjalistyczna przebudowa systemu szkolnego, którego podstawą uczyniono jednolitą jedenastoletnią szkołę ogólnokształcącą stopnia podstawowego i licealnego (7+4). Etap ten zapoczątkowuje planowe tworzenie systemu czasopism pedagogicznych Ministerstwa Oświaty . Ministerstwo tworzy około 10 czasopism przedmiotowych min.: Polska i Świat Współczesny, Wiadomości Historyczne, Geografia w Szkole, Biologia w Szkole, Język Rosyjski, Matematyka. Liczba czasopism pedagogicznych w stosunku do potrzeb była mała, a mimo to doszło do redukcji tytułów z 74 do 42 z powodu centralizacji prasy. ZNP przestaje być samodzielnym wydawcą, czasopisma redagowane są wspólnie z Ministerstwem Oświaty i Szkolnictwa lub Centralnym Urzędem Szkolenia Zawodowego.

Do najważniejszych periodyków należała Nowa Szkoła od 1952 roku organ Ministerstwa Oświaty. Zagadnieniom wychowawczym poświęcone były trzy tytuły: Wychowanie w Przedszkolu, Szkoła i Dom, Dzieci i Wychowawca. Po jednym periodyku miały szkolnictwo podstawowe, średnie, zawodowe i wyższe. Własnych wydawnictw nie posiadały takie dziedziny jak oświata dorosłych, zakłady kształcenia nauczycieli, szkoły specjalne oraz szereg metodyk nauczania przedmiotowego.

[S. Możdżeń, op. cit. s.25]

Lata 1956 – 1961

Po roku 1956 w wyniku przemian politycznych w kraju, nastąpiło ponowne ożywienie we wszystkich dziedzinach życia. W wyniku uchwał podjętych przez Plenum Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego nastąpiło wiele zmian w działalności wydawniczej na interesującym nas polu ZNP podjął na nowo współpracę z „Naszą Księgarnią” i innymi instytucjami wydawniczymi. Wznowione zostało wydawanie niektórych czasopism jak: Ruch Pedagogiczny, Przegląd Historyczno- Oświatowy, Chowanna, Psychologia Wychowawcza, Oświata Dorosłych oraz Szkoła Specjalna. W roku 1959 wychodziło już 120 tytułów czasopism pedagogicznych.

[S. Możdżeń, op. cit. s.25]

Lata 1961 – 70

Jest to okres wdrażania ustawy z lipca 1961 roku w rezultacie której przedłużono okres nauki w szkole podstawowej do lat ośmiu przy zachowaniu czteroletniego liceum ogólnokształcącego i stworzono nowy jednolity system prawny oświaty i wychowania.

Udoskonalony został system czasopism pedagogicznych Ministerstwa Oświaty, dopełniany pismami Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz wydawanymi przez instytucje oświatowe w terenie. Ukazywały się liczne uczelniane roczniki i zeszyty naukowe. System ten tworzyły:

czasopisma pedagogiczne, na przykład: Nowa Szkoła, Ruch Pedagogiczny, Nauczyciel i Wychowanie;
czasopisma specjalistyczno-pedagogiczne, na przykład: Oświata Dorosłych, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, Klasy Łączone;
czasopisma przedmiotowo-metodyczne, na przykład: Języki Obce w Szkole, Wychowanie Fizyczne i Higiena Szkolna oraz Śpiew w Szkole;
czasopisma z zakresu nauk współdziałających z pedagogiką, na przykład: Przegląd Historyczno-Oświatowy.

Oprócz pism centralnych wychodziły także czasopisma regionalne wydawane przez Kuratoria Okręgów Szkolnych, na przykład: Biuletyn Informacyjny (Bydgoszcz) – miesięcznik poświęcony zagadnieniom zawodowym i organizacyjnym szkolnictwa; Chowanna (Katowice) – dwumiesięcznik poświęcony min. problemom wychowania i czytelnictwa. Wydawcami czasopism pedagogicznych stały się też towarzystwa, na przykład: Wiedza Praktyczna, kwartalnik ZG Towarzystwa Krzewienia Wiedzy Praktycznej.

Wprowadzenie nowych przedmiotów nauczania spowodowało zmiany w treściach i tytułach niektórych czasopism przedmiotowo-metodycznych, na przykład w miejsce dwumiesięcznika Rysunek i Prace Ręczne powołano miesięcznik Wychowanie Techniczne w Szkole z wkładką Plastyka w Szkole. Na łamach czasopism zamieszczane były materiały metodyczne zapewniające nauczycielom pomoc we właściwej interpretacji nowych programów nauczania. W wielu artykułach eksponowano potrzebę pogłębiania charakteru procesu kształcenia, dostosowania treści dydaktycznych i poczynań wychowawczych szkoły do bieżących i przyszłych potrzeb kraju, formułowano zasadność stworzenia jednolitego frontu wychowania dzieci i młodzieży przez dom, szkołę i zakłady pracy. Na łamach czasopism dyskutowano nad nowymi założeniami programowymi i planami nauczania, zamieszczano również materiały służące samokształceniu.

[J. Jarowiecki, Czasopiśmiennictwo pedagogiczne, Encyklopedia pedagogiczna, red. W. Pomykała, Warszawa 1993]

Lata 1971 – 1980

Piąty okres rozwoju prasy pedagogicznej w Polsce związany jest z utworzeniem Ministerstwa Oświaty i Wychowania, uchwaleniem karty praw i obowiązków nauczyciela, podjęciem w 1973 roku przez Sejm PRL uchwał o zadaniach narodu i państwa w wychowaniu młodzieży oraz w sprawie nowego systemu edukacji narodowej. Podjęto prace nad doskonaleniem systemu oświaty i wychowania oraz nad określeniem nowego systemu szkolnego. Następują korekty w systemie czasopism pedagogicznych resortu Oświaty i Wychowania w celu wdrożenia nowej koncepcji. Najważniejszym wówczas problemem do rozwiązania okazało się zapewnienie niezbędnej ilości odpowiednio przygotowanych nauczycieli.

W latach 1970 – 74 liczba tytułów czasopism pedagogicznych wzrosła do 167 co stanowiło osiągnięcie szczytowe w historii polskiego czasopiśmiennictwa pedagogicznego, po czym nastąpił ponowny regres. Pisma pedagogiczne podwyższały poziom ideowo-polityczny nauczyciela i wychowawcy, jego wiedzę i umiejętności fachowe, informowały o innowacjach pedagogicznych, upowszechniały zdobycze nauki a także prowadziły pracę twórczą . Dyskutowano nad nowym systemem wychowania w szkole, wprowadzeniem kodeksu ucznia oraz upowszechnianiu idei szkoły środowiskowej oraz nowym systemem kształcenia i doskonalenia nauczycieli. W 1974 roku Ministerstwo Oświaty i Wychowania stworzyło Zakład Czasopism Pedagogicznych celem zwiększenia oddziaływania na pracę i życie szkoły. Zakład obejmował 22 czasopisma i Dzienniki Urzędowe MOiW.

W 1974 roku powstała Zbiorcza Szkoła Gminna w miejsce dwumiesięcznika Klasy Łączone. Powstało również pismo Oświata i Wychowanie pod redakcją W. Pomykało jako kontynuacja Wychowania , odgrywało ono ważną rolę w procesie kształcenia nauczycieli. Funkcjonowały nadal tytuły wydawane przez ZNP, szkoły wyższe, ośrodki metodyczne oraz organizacje społeczne. W 1978 roku ukazywało się 22 tytuły czasopism pedagogicznych wydawanych przez Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne. Niektóre z nich obchodziły trzydziestolecie istnienia a wśród nich Polonistyka, Wiadomości Historyczne, Geografia, Język Rosyjski, Wychowanie w Przedszkolu.

Rozwój tych czasopism odzwierciedla historyczną drogę, jaką przeszedł system oświatowy PL od likwidacji analfabetyzmu do upowszechniania wykształcenia średniego. Szczególnie bogaty jest dorobek czasopisma Polonistyka pod redakcją prof. dr J. Z. Jakubowskiego oraz Wiadomości Historycznych. Wiadomości… wychodzą już od roku 1933 z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Historycznego, jest to jedyne w Polsce czasopismo dydaktyczne dla nauczycieli, poświęcone przede wszystkim historii najnowszej i dziejów powszechnych. Starają się ukazać właściwe miejsce edukacji historycznej w systemie oświatowo-wychowawczym. Na uwagę zasługują również takie czasopisma pedagogiczne jak Życie Szkoły, Nowa Szkoła, Oświata Dorosłych, Wychowanie Obywatelskie, Matematyka, Wiadomości Muzyczne, Biologia w Szkole, Chemia w Szkole, Zbiorcza Szkoła Gminna oraz Szkoła Specjalna.

Lata 1980 – 1989

Szczególnie w okresie stanu wojennego, rozwinęła się na szeroką skalę konspiracyjna akcja wydawnicza. Nastąpił rozkwit wydawnictw drukowanych poza zasięgiem cenzury. Spośród 1100 czasopism blisko 20 to pisma nauczycieli, wydane w różnych miastach i regionach, głównie w Warszawie, Wrocławiu, Gdańsku, Krakowie i Lublinie oraz Poznaniu. Wydawcami tych tytułów była przede wszystkim Solidarność Nauczycielska, Rada Edukacji Narodowej i Zespół Oświaty Niezależnej. Na łamach tych czasopism tworzono obraz oświaty uwolnionej od tendencji marksistowskich, związanej z tradycją kulturalną polskiego narodu oraz koncepcje wychowania oparte na chrześcijańskim systemie wartości.

[Trzydziestolecie czasopism pedagogicznych, Prasa Polska 1978, nr 9, s. 30]

5/5 - (4 głosów)

Rozwój czasopiśmiennictwa pedagogicznego w Polsce po II wojnie światowej

W rozwoju czasopiśmiennictwa pedagogicznego w (PL) wyróżnić można kilka charakterystycznych etapów. Podstawą ich wyodrębniania są cezury rozwoju PL i poszczególne okresy odbudowy i tworzenia nowego systemu oświaty i wychowania, wyznaczone zazwyczaj kolejno przeprowadzanymi reformami szkolnymi.

a) Lata 1944 – 48

Pierwszy etap związany jest z odbudową systemu szkolnego ze zniszczeń wojennych, według wzoru sprzed roku 1939, ale ze zmianami zmierzającymi do jego demokratyzacji oraz zapoczątkowanymi na Ogólnopolskim Zjeździe Oświatowym dyskusjami nad założeniem nowego socjalistycznego systemu oświaty i wychowania. Etap ten charakteryzuje się znacznym rozwojem czasopism pedagogicznych. Zaznaczyła się tendencja do kontynuacji dorobku przedwojennego. Wznowiono około 30 czasopism min.: Głos Nauczycielski, Chowanna, Praca Szkolna, Ruch Pedagogiczny, Ognisko Nauczycielskie, Praca Oświatowa, Szkoła Zawodowa, Szkoła Specjalna, Szkoły Wyższe, Polonista, Psychologia Wychowawcza, Wychowanie Fizyczne, Czasopismo Geograficzne. Pojawiło się szereg czasopism ogólnopedagogicznych: Nowa Szkoła (1945-49), Poradnik dla Nauczycieli, (1946-50), Przegląd Historyczno-Oświatowy(1947). Problematyki wychowawczej dotyczyły min.: Biuletyn Informacyjny wydawany przez Zarząd Główny Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, Świetlice Dziecięce organ TPD oraz Dzieci i Wychowawca periodyk Ministerstwa Oświaty.

Sprawy wychowania przedszkolnego omawiane były na łamach Biuletynu Informacyjnego Ośrodka Metodycznego Sekcji Wychowania Przedszkolnego ZG ZNP, który zastąpiono od 1949 roku miesięcznikiem Wychowanie w Przedszkolu wydanym przez RTPD. Życia szkół podstawowych dotyczył miesięcznik Życie Szkoły , a sprawami doskonalenia zawodowego nauczycieli zajął się Biuletyn Głównej Komisji Konferencji Rejonowych. Omawiano również problemy szkolnictwa rolniczego w Oświacie Rolniczej, a zagadnienia oświaty dorosłych w miesięczniku Oświata i Kultura. Na rynku wydawniczym brakowało czasopism przedmiotowych. Większość wymienionych czasopism oparła się o tradycje lat międzywojennych i ukazywało się krótko. Wyjątek stanowi pismo Nowe Tory , które wydawane było w duchu socjalistycznym przez Towarzystwo Pedagogiczne im. W. Spasowskiego od roku 1947:

b) Lata 1948 – 1956

c) Lata 1956 – 1961

d) Lata 1961 – 1970

e) Lata 1971 – 1980

f) Lata 1980 – 1989

[S. Możdżeń, op. cit. s.25]

ciąg dalszy w kolejnym wpisie Czasopisma pedagogiczne w PRL

5/5 - (5 głosów)

Rozwój polskiego czasopiśmiennictwa pedagogicznego w Galicji

Rozwój polskiego czasopiśmiennictwa pedagogicznego w Galicji zapoczątkowało czasopismo Szkoła, które przetrwało różne burze i ukazywało się w okresie od 1868 do roku 1939. Szkoła była wydawana we Lwowie przez K. Wilde, a od roku 1871 przez Polskie Towarzystwo Pedagogiczne i było jego organem prasowym. Pismo zajmowało się omawianiem konkretnych spraw związanych z funkcjonowaniem i organizacją szkoły polskiej w Galicji, koncentrując się głównie na problemach szkolnictwa ludowego. Skupienie się zainteresowań Szkoły na problematyce szkolnictwa ludowego i seminariach nauczycielskich doprowadziło w 1884 roku do utworzenia osobnej organizacji pod nazwą Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, które od następnego roku zaczęło wydawać miesięcznik Muzeum (1885 – 1939). Z czasem stał się on organem poświęconym sprawom wychowania i szkolnictwa średniego.

Pod względem bogactwa i poziomu oraz objętości Muzeum mogło się mierzyć z najlepszymi pismami pedagogicznymi w ówczesnej Europie. Obok tych lojalnych w stosunku do władz, zaczęły rozwijać się pisma opozycyjne: Głos Nauczycielski (1883 – 93), a następnie Szkolnictwo Ludowe (1891 – 1913). W1905 roku powołano do życia Krajowy Związek Nauczycieli Ludowych oraz jego organ Głos Nauczycielstwa Ludowego (1906 – 16) Podobny charakter miały inne pisma lokalne: Gazeta Nauczycielska wydawana przez nauczycieli lwowskich i Gazeta Szkolna założona w Krakowie. Najnowocześniejszym czasopismem zajmującym się problematyką wychowania fizycznego w Galicji był Przewodnik Gimnastyczny – Sokół organ Towarzystwa Gimnastycznego we Lwowie. W roku 1906 w Samborze ukazał się miesięcznik Ruch poświęcony wyłącznie ćwiczeniom fizycznym i higienie, odpowiednik warszawskiego Ruchu.

Problematykę tę poruszał na swych łamach także Przegląd Higieniczny (1902 – 13). W latach 1899 – 1900 Uniwersytet Ludowy im. A. Mickiewicza posiadał postępowy organ Wiedza dla Wszystkich. Trwałymi czasopismami okazały się organy Towarzystwa Szkoły Ludowej: Przewodnik Oświatowy(1901 – 39), oraz Oświata Ludowa (1910 – 13). Propagowaniem wiedzy pedagogicznej wśród rodziców zajęły się dwutygodnik Poradnik Wychowawczy (1893) oraz Rodzina i Szkoła (1896 – 1913). Sprawy wychowania kobiet podjął Ster (1896 – 97) Do czasopism przedmiotowych należała Praktyka Szkolna (1902-18), Dwutygodnik Katechetyczny i Duszpasterski (1897 – 1910), Wychowanie i Oświata (1906-26) oraz Kształt i Barwa (1912-28) – znakomicie redagowane czasopismo dla nauczycieli rysunków. Na Śląsku Cieszyńskim wychodził Rocznik Ewangelicki oraz Miesięcznik Pedagogiczny, który bronił polskiej szkoły i języka narodowego oraz wniósł wkład w ugruntowanie świadomości narodowej wśród Ślązaków.

[F. Filipowicz, op. cit. s.23. S. Możdżeń, op. cit. s. 15.]

5/5 - (4 głosów)